ΠΟΛ ΑΤΓΟΥΝΤ Ο ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΜΙΛΑΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΠΕΡΑΝ ΤΟΥ ΑΤΛΑΝΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΟΛΕΜΟΥΣ ΠΟΥ ΔΙΕΞΑΓΕΙ ΒΑΣΙΖΟΜΕΝΗ ΣΤΟ ΨΕΜΑ
Του ΧΡΟΝΗ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΟΥ
Οσο παράδοξο και αν αυτό ακούγεται, η ιδέα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιπροσωπεύουν μια αυτοκρατορία είναι μάλλον περισσότερο διαδεδομένη και αποδεκτή από τους ίδιους τους Αμερικανούς παρά από τον υπόλοιπο κόσμο, ο οποίος τείνει να τις αντιμετωπίζει απλά ως μια υπερδύναμη.
«Η κυβέρνηση Ομπάμα κλιμακώνει έναν πόλεμο που προορίζεται να διασφαλίσει περαιτέρω πηγές πετρελαίου, φυσικό αέριο και μια προνομιακή στρατηγική θέση...», λέει ο Πολ Ατγουντ (φωτ. Reuters)
Αυτό όμως που διχάζει τους Αμερικανούς είναι το τι ακριβώς αντιπροσωπεύει αυτή η αυτοκρατορία. Για τους συντηρητικούς και τους περισσότερους φιλελεύθερους, οι ΗΠΑ είναι μια αυτοκρατορία ειρήνης και δημοκρατίας που μάχεται κατά του κακού. Για τους ριζοσπαστικούς, η αυτοκρατορία των ΗΠΑ είναι ένα πλανητικό εγχείρημα για την προώθηση των αμερικανικών συμφερόντων προς όφελος μιας οικονομικής ελίτ. Στο πλαίσιο αυτό, η επιθετικότητα και ο πόλεμος είναι συνυφασμένα με την ίδια την ύπαρξη και τη διατήρηση της αυτοκρατορίας -και η ιδέα αυτή ήταν φυσικά το σήμα κατατεθέν της σκέψης και της έρευνας του κορυφαίου Αμερικανού ιστορικού και ακτιβιστή Χάουαρντ Ζιν, που απεβίωσε φέτος, στις 27 Ιανουαρίου, σε ηλικία 87 ετών.
Ο Πολ Ατγουντ, καθηγητής Αμερικανικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης στη Βοστόνη και Research Associate στο Κέντρο Γουίλιαμ Τζόινερ για τη Μελέτη του Πολέμου και τις Συνέπειές του στο ομώνυμο πανεπιστήμιο, βετεράνος του πολέμου στο Βιετνάμ και ακτιβιστής, είναι ένας από τους Αμερικανούς ιστορικούς που ανήκουν στη ριζοσπαστική παράδοση και που τώρα, μετά τον θάνατο του Χάουαρντ Ζιν, καλούνται να αναλάβουν τα σκήπτρα για τη συνέχιση αυτής της πνευματικής παράδοσης στον αγώνα κατά της αυτοκρατορίας.
Με αφορμή την πρόσφατη δημοσίευση του τελευταίου του βιβλίου «Πόλεμος και Αυτοκρατορία», που κυκλοφόρησε ταυτόχρονα στις ΗΠΑ και τη Μεγάλη Βρετανία από τον εκδοτικό οίκο Pluto, μιλήσαμε με τον Πολ Ατγουντ για τη φύση και τη δυναμική της αμερικανικής αυτοκρατορίας, για τον Ομπάμα και τον πόλεμο στο Αφγανιστάν και για τους στόχους της αυτοκρατορίας στον 21ο αιώνα...
Πόλεμος «ηθικών κινήτρων»
Η ιδέα των ΗΠΑ ως μιας αυτοκρατορίας της ελευθερίας και της δημοκρατίας, όπου ο πόλεμος αποτελεί τελευταία επιλογή και μόνο αφότου έχει προκύψει σαφής αξιολόγηση του κινδύνου, κυριαρχεί ένα μεγάλο μέρος της αμερικανικής κοινωνίας και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της κυρίαρχης ιδεολογίας. Πόσο (αν)ακριβής είναι αυτή η εκδοχή της εμπλοκής των ΗΠΑ στις παγκόσμιες υποθέσεις;
«Οι περισσότεροι Αμερικανοί έχουν γαλουχηθεί με την ιδέα ότι ο πόλεμος αποτελεί τελευταία επιλογή και πως διεξάγεται μόνο προς χάριν ηθικών κινήτρων. Αυτό όμως είναι εξ ολοκλήρου αναληθές. Για παράδειγμα, το "αμερικανικό δόγμα" ανακηρύσσει την "αυτοδιάθεση των λαών" σε κεντρική αξία, αλλά από το 1607 έως σήμερα η αμερικανική πολεμική ισχύς έχει πάντα επιδιώξει να στερήσει από άλλους λαούς αυτό το ισχυριζόμενο θεμελιώδες δικαίωμα προκειμένου να ωφεληθούν τα συμφέροντα των Αμερικανών (συνήθως μιας μικρής ομάδας προνομιούχων). Είναι αλήθεια ότι οι αμερικανικοί πόλεμοι διεξάγονται με την αξιολόγηση του κινδύνου. Εάν το εμπόδιο στους αμερικανικούς στρατηγικούς στόχους είναι αρκετά ισχυρό για να προκαλέσει σοβαρές ζημιές προς εμάς, τότε αποφεύγουμε τον πόλεμο με αυτόν τον "εχθρό". Βομβαρδίζουμε μόνο εκείνους που δεν έχουν τη δυνατότητα να βομβαρδίσουν εμάς. Δεν επιτεθήκαμε ποτέ στη Σοβιετική Ενωση ή στην Κίνα αφότου απέκτησε πυρηνικά όπλα, για τον απλό λόγο ότι αυτές οι χώρες θα μπορούσαν να μας ανταποδώσουν το όποιο χτύπημα εξίσου δυναμικά. Η Γερμανία και η Ιαπωνία δεν μπορούσαν να το κάνουν. Η Κορέα, το Βιετνάμ, το Λάος, η Καμπότζη, το Ιράκ, το Αφγανιστάν, η Σερβία ήταν χώρες που δεν απείλησαν ποτέ την αμερικανική στρατιωτική ασφάλεια. Εντούτοις, οι ΗΠΑ ξεκίνησαν και διεξήγαγαν πόλεμο ενάντια σε αυτά τα μικρά έθνη, σκοτώνοντας εκατομμύρια αθώων ανθρώπων, αν και εξαπατάμε τους εαυτούς μας ότι αυτό είναι το "ανεπιθύμητο" κόστος του πολέμου. Ανοησίες! Ο προορισμός και ο σκοπός του τεράστιου θανάσιμου οπλοστασίου που διαθέτουν οι ΗΠΑ είναι ακριβώς αυτός: να σπέρνει τρόμο».
Το ξέσπασμα στο Τόκιο
Στο τελευταίο και πρόσφατα δημοσιευμένο βιβλίο σας με τίτλο «Πόλεμος και Αυτοκρατορία», ισχυριζόσαστε με πάθος ότι οι πολεμικές πρακτικές των ΗΠΑ επιδεικνύουν ελάχιστη μέριμνα είτε για τις ζωές των δικών τους στρατιωτών ή αυτών είτε του αντιπάλου. Τι στοιχεία χρησιμοποιείτε για να υποστηρίξετε αυτό τον ισχυρισμό;
«Πριν από την είσοδο των ΗΠΑ στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο πρόεδρος Ρούζβελτ καταδίκασε τους εσκεμμένους βομβαρδισμούς των πόλεων από τους εμπλεκόμενους. Μετά όμως από τις επιθέσεις στο Περλ Χάρμπορ, οι ΗΠΑ εξελίχθηκαν στον μεγάλο πρωταγωνιστή του αστικού βομβαρδισμού. Ο Αμερικανός διοικητής που διέταξε τον βομβαρδισμό του Τόκιο με εμπρηστικές βόμβες και πάνω από 100.000 πολίτες μετατράπηκαν σε κάρβουνο, ο στρατηγός Κέρτις Λεμέι, είπε ότι "ήταν επιτέλους καιρός να σταματήσουμε να χτυπάμε μύγες και να βαρέσουμε στο ψητό". Ενας από τους υφιστάμενούς του δήλωσε αργότερα ότι, εάν οι Ιάπωνες είχαν κερδίσει τον πόλεμο, ο Αμερικανός στρατηγός θα είχε δικαστεί ως εγκληματίας πολέμου. Το όνομα του υφιστάμενού του ήταν Ρόμπερτ Μακναμάρα, μετέπειτα υπουργός Αμυνας κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Βιετνάμ, όπου "οι ισοπεδωτικοί βομβαρδισμοί" και "οι ελεύθερες ζώνες πυρός" σκότωσαν εκατοντάδες χιλιάδες Νοτιοβιετναμέζους, που υποθετικά επρόκειτο να σώσουμε.
Σε όλη την πορεία της αμερικανικής Ιστορίας, η μεγάλη πλειονότητα των στρατιωτών προερχόταν από τις χαμηλότερες κοινωνικές τάξεις· έτσι οι ελίτ δεν είχαν κανένα λόγο να εκτιμούν τις ζωές τους. Κατά συνέπεια, οι στρατιώτες έχουν ανέκαθεν χρησιμοποιηθεί σαν χορτονομή πυροβόλων. Φυσικά στις ΗΠΑ δημιουργούμε ένα μεγάλο φετίχ για να "τιμήσουμε τις θυσίες" των πεσόντων, αλλά αυτές οι "εορτές" παίζουν μόνο τελετουργικό και ρητορικό ρόλο. Στο αμερικανικό κοινό σέρβιραν χοντροειδέστατα ψέματα για να βρει λόγους να πάει να πολεμήσει στο Βιετνάμ και, ως αποτέλεσμα, πάνω από 58.000 ονόματα είναι χαραγμένα σε ένα κενοτάφιο στην Ουάσιγκτον, δίχως αυτό να λαμβάνει υπόψη τους χιλιάδες βετεράνους που αργότερα αυτοκτόνησαν εξαιτίας ψυχολογικών τραυμάτων. Οι σημερινοί πόλεμοι στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν βασίζονται επίσης στο ψέμα. Περισσότεροι Αμερικανοί στρατιώτες πέθαναν το 2009 από αυτοκτονίες απ' ό,τι πέθαναν στη μάχη. Μια κυβέρνηση που είναι πρόθυμη να θυσιάσει με ψέματα τις ζώες των πολιτών της, είναι διεφθαρμένη και φρικτά ανάξια των ανθρώπων που υποστηρίζει ότι αντιπροσωπεύει».
Οι δυνάμεις πίσω από το «θρόνο»
Ο Ομπάμα αποδεικνύεται, στην καλύτερη των περιπτώσεων, μια ηπιότερη εκδοχή του Μπους όσον αφορά τον μιλιταρισμό. Σε ποιο βαθμό υπαγορεύονται οι πολιτικές που ακολουθούν οι Αμερικανοί πρόεδροι από παράγοντες πέραν της δικής τους βούλησης; Για παράδειγμα, πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του στρατιωτικού-βιομηχανικού συμπλέγματος στη διαμόρφωση ενός πολεμικού αστικού πολιτισμού;
«Ουδείς που θέτει τον εαυτό του υποψήφιο για την προεδρία των ΗΠΑ δεν μπορεί να φτάσει εκεί δίχως την έγκριση και τη χρηματική στήριξη από τις πραγματικές δυνάμεις που βρίσκονται πίσω από τον "θρόνο" της συνταγματικής διακυβέρνησης, αυτού που συχνά αποκαλείται "στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα" αλλά που περιλαμβάνει επίσης το μεγάλο κεφάλαιο, τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης και τα παραρτήματα της μυστικής υπηρεσίας. Γι' αυτό άνθρωποι όπως ο Ραλφ Νέιντερ, η Σίνθια ΜακΚίνι και ο Ντένις Κουσίνιτς λογοκρίνονται και καταστέλλονται. Ενας υποψήφιος χρειάζεται τις ψήφους των πολιτών προκειμένου να διατηρηθεί η παραίσθηση της "λαϊκής κυριαρχίας", αλλά μόλις βρεθεί στην εξουσία θα υπηρετήσει τις ανάγκες εκείνων που τον χρηματοδότησαν και αρχικώς ενέκριναν -αν και οι αμερικανικές ελίτ διαφέρουν η μία από την άλλη και αυτό μπορεί να οδηγήσει μερικές φορές σε ξαφνικές αλλαγές στην πολιτική, όπως με την περίπτωση του Νίξον και της Κίνας, για παράδειγμα.
Οταν κάποιος, όπως ο πρώην αντιπρόεδρος Ντικ Τσένι, λέει ότι "ο αμερικανικός τρόπος ζωής δεν είναι διαπραγματεύσιμος", αυτό σημαίνει ότι οι συστημικές δυνάμεις (το μεγάλο κεφάλαιο, οι μεγάλες εταιρείες πετρελαίου) πρέπει να έχουν στη διάθεσή τους ό,τι χρειάζονται για να διατηρηθεί σε ισχύ το υπάρχον σύστημα. Πέραν μιας ριζοσπαστικής αλλαγής στις αμερικανικές αξίες και στον τρόπο ζωής, κανένας πρόεδρος δεν μπορεί, ή δεν είχε το θάρρος μέχρι τώρα, να αντιταχθεί σε αυτές τις συστημικές δυνάμεις».
Κυριαρχία πλήρους φάσματος
Ποιοι θα λέγατε ότι είναι οι κύριοι στόχοι της αμερικανικής ηγεμονίας στον 21ο αιώνα;
«Η σαφέστερη έκφραση των στόχων των Αμερικανών παγκόσμιων ηγεμονιστών μπορεί να βρεθεί σε δύο βασικά έγγραφα -το ένα "νεοφιλελεύθερο" και το άλλο "νεοσυντηρητικό", καλύπτοντας έτσι και τις δύο πλευρές του νομίσματος. Ο Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι ήταν εθνικός σύμβουλος ασφαλείας επί προεδρίας Κάρτερ και είναι σήμερα -πίσω από το παραβάν- σύμβουλος του Ομπάμα. Το βιβλίο του "Η μεγάλη σκακιέρα" τάσσεται υπέρ μιας άνευ όρων επιχείρησης για αμερικανική κυριαρχία της "Ευρασιατικής ενδοχώρας", εκεί όπου διατηρείται ο μεγαλύτερος όγκος των παγκόσμιων ενεργειακών αποθεμάτων. Δεν θυμάμαι οποιαδήποτε ανησυχία εκ μέρους του Μπρεζίνσκι για τη μοίρα εκείνων που είναι πιόνια σε αυτό το νέο "Μεγάλο Παιχνίδι", συμπεριλαμβανομένων των πολιτών και των Αμερικανών στρατιωτών που σκοτώνονται προς χάριν αυτού του "παιχνιδιού". Αφότου όπλισε τους Μουτζαχεντίν στο Αφγανιστάν και η χώρα κατέρρευσε στη συνέχεια στο χάος, η αντίδραση του Μπρεζίνσκι ήταν: "Τι είναι πιο σημαντικό... η πτώση της Σοβιετικής Αυτοκρατορίας... ή μερικοί υποκινούμενοι μουσουλμάνοι;".
Το μανιφέστο που δημοσιεύθηκε από το Πρότζεκτ για Εναν Νέο Αμερικανικό Αιώνα, με τον τίτλο "Η επανοικοδόμηση των αμυντικών δυνάμεων της Αμερικής", καλεί τις ΗΠΑ να εκμεταλλευτούν την εξαφάνιση της ΕΣΣΔ και την ανυπαρξία οποιουδήποτε πραγματικού στρατιωτικού αντιπάλου για να διασφαλίσουν την ατζέντα του Πενταγώνου για "κυριαρχία πλήρους φάσματος" στον πλανήτη σε όλες τις πτυχές -στρατιωτική, οικονομική, πολιτιστική, συμπεριλαμβανομένης της κυριαρχίας του Διαστήματος. Πολλοί από τους υπογράφοντες αυτού του εγγράφου κατέληξαν υψηλόβαθμα στελέχη της κυβέρνησης Μπους. Μια κεντρική αρχή αυτού του σχεδίου είναι ο έλεγχος των αποθεμάτων πετρελαίου στον Περσικό Κόλπο. Κατά τρόπο ενδιαφέροντα, όταν αναφέρθηκε εάν το αμερικανικό κοινό θα δεχόταν ένα τέτοιο επιθετικό σχέδιο, η επιτροπή για την "Πρωτοβουλία Εξωτερικής Πολιτικής" είπε ότι κάτι τέτοιο θα ήταν απίθανο "δίχως ένα νέο Περλ Χάρμπορ". Αυτή η καταλυτική στιγμή ήρθε στις 11 Σεπτεμβρίου 2001. Εννέα χρόνια αργότερα η κυβέρνηση Ομπάμα κλιμακώνει έναν πόλεμο που προορίζεται να διασφαλίσει περαιτέρω πηγές πετρελαίου, φυσικό αέριο και μια προνομιακή στρατηγική θέση. Οταν έχουμε να κάνουμε με την εξωτερική πολιτική, στις ΗΠΑ υπάρχει μόνο ένα πολιτικό κόμμα, το κόμμα του πολέμου».
Μοιραστείτε
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου