Οι καραμέλες της ντροπής

Δυo καραμέλες πιπιλάνε τον τελευταίο καιρό κάποιοι που είναι -είτε περνιούνται για- διαμορφωτές της κοινής γνώμης, ακόμα και για πνευματικοί ταγοί. Η πρώτη αφορά τη συλλογική ευθύνη των Ελλήνων για τη σημερινή κατάντια. «Όλοι δεν κλέψαμε» ρωτάνε «ποιός λίγο, ποιός πολύ την εφορία; Όλοι δεν ενισχύσαμε στην πράξη αισχρούς θεσμούς όπως το φακελάκι ή το γρηγορόσημο; Όλων μας η αδρεναλίνη δεν εκτινάχθηκε στα ύψη με τους Ολυμπιακούς Αγώνες; Εμείς, εν τέλει, δεν αναδείξαμε διά της ψήφου μας τις ηγεσίες που οδήγησαν το εθνικό σκάφος στα βράχια; Ας κάτσει λοιπόν τώρα ο κάθε κατεργάρης στον πάγκο του και ας κωπηλατήσει αγόγγυστα μέχρι το τέλος της ζωής του, αφού πρώτα αυτομαστιγωθεί και ικετέψει γοερά τη συγγνώμη των ουρανών ή έστω των παιδιών του…»

Τέτοια αντίληψη δεν επικράτησε ούτε μετά από τη συντριβή του Τρίτου Ράιχ. Κανένας δεν κατέστησε τον ταπεινό θείο Γιόχαν απ’το Ντύσσελντορφ συνένοχο του Αδόλφου Χίτλερ, όπως συμβαίνει σήμερα με τον μπάρμπα Μήτσο από τα Γρεβενά, που υποδεικνύεται αν όχι ως η ρίζα του κακού, ως η αναγκαία τουλάχιστον προϋπόθεσή του, εφόσον δεν αντέδρασε εγκαίρως στη σαπίλα. Τι δεν αντέδρασε; Ενσωματώθηκε σε αυτήν, ροκανίζοντας στο μέτρο των δυνάμεων του τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις! Όφειλε δηλαδή ο μπάρμπα Μήτσος απ’τα Γρεβενά να κλείσει τα αυτιά του στις σειρήνες (που τραγουδούσαν επί τριάντα χρόνια στη διαπασών) και να κάνει το κορμί του κυματοθραύστη της διαφθοράς…

Αν πεις δε για την κόρη του, εκείνη κι αν ευθύνεται για τη χρωκοπία του δημοσίου και των ασφαλιστικών ταμείων: Παρέδιδε επί χρόνια ιδιαίτερα μαθήματα έναντι δεκαπέντε ευρώ την ώρα δίχως να κόβει αποδείξεις! Η δήλωση εισοδήματός της ήταν σχεδόν μηδενική. Τόλμησε να πιστέψει –ποια; η θυγατέρα ενός επαρχιώτη μικρεμπόρου- πως δικαιούται να’χει το αυτοκινητάκι της, να βγαίνει κάπου-κάπου για ποτό, να πηγαίνει διακοπές. Έχαψε –οποία αφέλεια- το παραμύθι της «ισχυρής Ελλάδας», που έχει οριστικά ξεφύγει απ’τη μιζέρια του παρελθόντος. Ήρθε λοιπόν ο καιρός να πεινάσει, για να μάθει να μην εμπιστεύεται πλέον κανέναν. Ούτε καν τον εαυτό της.
Θα ισχυριζόμουν πως η καραμέλα της συλλογικής ευθύνης είναι ό,τι πιο ισοπεδωτικό και άρα πρόστυχο: Εξομοιώνει ηθικά τον εγκληματία μεγαλοπρομηθευτή του δημοσίου και τον πολιτικό συνέταιρό του με τον απλό πολίτη-μικροπαραβάτη. Επιμερίζει την ενοχή. Όλοι μαζί να ριχτούμε στην κόλαση. (Κάποιοι, τυχαία είτε μοιραία, θα πέσουν στα μαλακά…) Και όλοι να λάβουμε άφεση αμαρτιών, εάν κάποτε γυρίσει ο τροχός.
Θα το ισχυριζόμουν άμα δεν υπήρχε η δεύτερη καραμέλα: Το να βαφτίζεται γενικώς και αδιακρίτως η κρίση ευκαιρία και να παρουσιάζονται τα εξουθενωτικά μέτρα περίπου σαν τις αναζωογονητικές αφαιμάξεις που πραγματοποιούσαν οι μεσαιωνικοί γιατροί. «Η φτώχεια» σε διδάσκουν «θα μας συνεφέρει. Θα μας βγάλει από τον καταναλωτικό λήθαργο. Θα ενισχύσει τη δημιουργικότητά μας. Σε χαλεπούς άλλωστε καιρούς δεν μεγαλουργήσαμε;»
Δεν χρειάζεται να είσαι φωστήρας της ιστορίας ή της κοινωνιολογίας για να τους απαντήσεις πως όχι: Η φτώχεια δεν ωφέλησε ποτέ κανέναν. Φτώχεια σημαίνει λιγότερες επιλογές, μικρότερη ελευθερία. Ο φτωχός δεν μπορεί ούτε να ταξιδέψει ούτε να σπουδάσει ούτε καν να χωρίσει. Τα φτηνά προϊόντα -υλικά και πνευματικά- είναι πλην εξαιρέσεων και φτηνιάρικα. Οι σπουδαίοι καλλιτέχνες, στοχαστές, επαναστάτες σπανίως πένονταν. Ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι ζούσε τυχοδιωκτικά αλλά μποέμικα, κάνοντας αρπαχτές από φεουδάρχες. Ο Κάρολος Μάρξ δεν θα’χε ποτέ γράψει το «Κεφάλαιο», εάν δεν τον υποστήριζε ο βιομήχανος Ένγκελς. Το ταλέντο ενός παιδιού που γεννιέται στην ένδεια, κατά κανόνα πάει στράφι. Και αν όντως σε περιόδους βαθιάς κρίσης καταγράφονται υπερβάσεις, ηρωισμοί, παλλαϊκή ανάταση, αυτό συμβαίνει διότι προβάλλεται και υπηρετείται το όραμα ενός καλύτερου μέλλοντος, μιάς κοινωνίας πιο δίκαιης, απαλλαγμένης σίγουρα από τη φτώχεια.
Στη ζοφερή συγκυρία που μας έλαχε, έχουμε επείγουσα ανάγκη –προτού κατασπαράξει ο ένας τον άλλον- από ένα πειστικό σχέδιο ανάκαμψης, μία ρεαλιστική ελπίδα, μια καινούργια αφήγηση. Και πάντως όχι από τύπους που κουνάνε αφ’υψηλού το δάχτυλο και μας κερνάνε καραμέλες-χρυσωμένα χάπια, τόσο ωφέλιμα κι ανακουφιστικά όσο και το αλάτι πάνω στην πληγή.-

protagon

Μοιραστείτε