Γεωπολιτική θέση – Εξωτερική πολιτική
Η γεωπολιτική θέση της Ελλάδας (και, συμπεριλαμβάνοντας την Κύπρο,
του Ελληνισμού), ενισχύθηκε σοβαρά τα τελευταία χρόνια για αρκετούς
λόγους. Κάποιοι από αυτούς ήταν συνειδητές ελληνικές επιλογές, όπως η
είσοδος κινεζικών συμφερόντων στο λιμάνι του Πειραιά, που έφερε ανάπτυξη
και μετέτρεψε τη χώρα σε πύλη εισόδου των κινεζικών προϊόντων στην
Ευρωπαϊκή Ένωση. Κυρίως όμως η θέση της Ελλάδας αναβαθμίστηκε λόγω της
εκμετάλλευσης των ευκαιριών που προσέφερε η ρήξη της Τουρκίας με τη
Δύση, αλλά και οι εξελίξεις στον μουσουλμανικό κόσμο. Ελλάδα και Κύπρος
πέτυχαν να προσεγγίσουν στρατηγικά το Ισραήλ και την Αίγυπτο, με
αποτέλεσμα μια κρίσιμη αλλαγή των συσχετισμών στην Αν. Μεσόγειο. Η
σύμπλευση των τεσσάρων χωρών στα ζητήματα της εκμετάλλευσης των
υδρογονανθράκων της Αν. Μεσογείου είναι μια στρατηγική πραγματικότητα
που ενισχύει τη διαπραγματευτική τους θέση και θέτει την Τουρκία σε
μειονεκτική θέση. Μάλιστα το Ισραήλ και η Αίγυπτος προσβλέπουν στην
ιδιότητα της Ελλάδας και της Κύπρου ως μελών της ΕΕ, για να εντάξουν τα
απαιτούμενα έργα στα ευρωπαϊκά δίκτυα και να εξασφαλίσουν ευρωπαϊκή
χρηματοδότηση και πολιτική στήριξη. Όμως αυτή η νέα στρατηγική
πραγματικότητα δεν έχει ακόμα σταθεροποιηθεί, καθώς δεν έχει “δέσει” με
συμβάσεις εκμετάλλευσης και μεταφοράς των υδρογονανθράκων και στέρεα
πλέγματα διακρατικών συμφερόντων, ενώ απειλείται από πιθανές βίαιες
αντιδράσεις της Τουρκίας.Η προοπτική μιας κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ απειλεί τη στρατηγική θέση της Ελλάδας και τις γεωπολιτικές προοπτικές της με αρκετούς τρόπους:
- Ένας βασικός κίνδυνος είναι η υποβάθμιση της καίριας συμμαχίας με το Ισραήλ, λόγω της γνωστής ιδεοληπτικής προσέγγισης των θεμάτων της Μ. Ανατολής από την Αριστερά, που συνοψίζεται στη θέση “Λευτεριά στην Παλαιστίνη”. Οι πρόσφατες δηλώσεις Τσίπρα για το θέμα δεν εμπνέουν αισιοδοξία, καθώς παρά τις “στρογγυλεμένες” διατυπώσεις προοιωνίζονται στροφή προς φιλοπαλαιστινιακή κατεύθυνση.
- Δεύτερος κίνδυνος είναι η αμφισβήτηση της στρατηγικής σύμπλευσης με την Κίνα και ειδικότερα της κινεζικής επένδυσης στον Πειραιά (που ήδη προαναγγέλθηκε από τον κ. Θ. Δρίτσα), με επιχειρήματα αναγόμενα σε κακές συνθήκες εργασίας κλπ., αλλά στην πραγματικότητα με στόχο την επάνοδο στο καθεστώς ελέγχου του λιμανιού από συγκεκριμένα συμφέροντα, συνδικαλιστικά και άλλα. Από αυτή την άποψη, δεν στερείται σημασίας η ποικιλότροπη υποστήριξη που παρέχει στον ΣΥΡΙΖΑ ο πρόεδρος του Ολυμπιακού Β. Μαρινάκης, του οποίου τα συμφέροντα συνδέονται με το καθεστώς του λιμανιού του Πειραιά.
- Τρίτος κίνδυνος είναι η αμφισβήτηση της συμπαράταξης της Ελλάδας με το δυτικό στρατόπεδο στην αντιπαράθεσή του με τον ριζοσπαστικό ισλαμισμό. Η συμπαράταξη αυτή δεν είναι μόνο αναγκαία λόγω της γειτνίασης της χώρας με τις πηγές του ριζοσπαστικού ισλαμισμού και της ύπαρξης μουσουλμανικών πυρήνων εντός Ελλάδος, αλλά είναι και γεωπολιτικά χρήσιμη, καθώς εξασφαλίζει τη στρατηγική σύμπλευση π.χ. με την Αίγυπτο (που οριακά απέφυγε την τύχη της Λιβύης και πολιτεύεται αναλόγως) και τις ΗΠΑ που σταθερά επιδεικνύουν ιδιαίτερη ευαισθησία για το θέμα. Όμως οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ, επηρεασμένες από τη λογική της “πολυπολιτισμικότητας” (βλ. αναλυτικά παρακάτω) βρίσκονται στον αντίποδα μιας τέτοιας πολιτικής, καθώς θα καταστήσουν πολύ δυσχερέστερο τον έλεγχο των μεταναστών, που είναι και η βασική δεξαμενή ισλαμιστών στην Ελλάδα.
- Τέταρτος κίνδυνος είναι η ενδεχόμενη έξοδος της Ελλάδας από το Ευρώ, που θα υποβαθμίσει σοβαρά τη συνολική εθνική ισχύ (οικονομική, στρατιωτική, διπλωματική), έστω κι αν η χώρα επιβιώσει από τις μεταβατικές αναταράξεις. Εάν μάλιστα η έξοδος από το Ευρώ συνδυαστεί αναγκαστικά με έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση (αυτή είναι π.χ. η άποψη του αντιπροέδρου της ΕΚΤ Γ. Νοβότνι), τότε η συρρίκνωση της γεωπολιτικής ισχύος της χώρας θα είναι δραματική. Λόγω της σημασίας του όμως, το θέμα της εξόδου από το Ευρώ θα εξεταστεί ξεχωριστά παρακάτω.
Μεταναστευτικό και Εθνική Ταυτότητα
Οι “αντιεθνικιστικές” αντιλήψεις του ΣΥΡΙΖΑ δεν περιορίζονται στα εξωτερικά θέματα – συνδυάζονται με τη γνωστή “αντιεθνικιστική – αντιρατσιστική – πολυπολιτισμική” αντίληψη για την εθνική ταυτότητα και την αντιμετώπιση των μεταναστών. Στο θέμα αυτό σημειώθηκε κατά τη διετία 2012-2014 σημαντική πρόοδος: ενδεικτικά, το 2013 η είσοδος λαθρομεταναστών από τον Έβρο στη χώρα μειώθηκε κατά 96% χάρη στη δημιουργία του γνωστού φράχτη στον Έβρο και τη μεταφορά αυξημένων αστυνομικών δυνάμεων στο ποτάμι βάσει του σχεδίου «Ασπίδα». Επιπλέον, με τις επιχειρήσεις «Ξένιος Ζευς», την αύξηση της επιστροφής λαθρομεταναστών στις χώρες τους και τον περιορισμό των υπολοίπων σε κέντρα κράτησης, άλλαξε η προηγούμενη κατάσταση ασυδοσίας και μειώθηκε η «ελκυστικότητα» της Ελλάδας ως προορισμού. Στην ίδια κατεύθυνση λειτούργησε η απόφαση 60/2013 του Συμβουλίου της Επικρατείας, που έκρινε αντισυνταγματικές τις προβλέψεις του ν. 3838/2010 (“νόμου Ραγκούση”) περί αυτόματης απόκτησης της ελληνικής ιθαγένειας.
Οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ κινούνται στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση. Παρ’ ότι ο Α. Τσίπρας υποβαθμίζει επιμελώς το θέμα της μετανάστευσης στο πλαίσιο της επιχείρησης “αποκοίμιση των συντηρητικών αντανακλαστικών”, οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ έχουν διατυπωθεί επανειλημμένα και περιλαμβάνουν την χορήγηση ιθαγένειας με τη γέννηση στην Ελλάδα, την κατάργηση της διάκρισης νόμιμων και παράνομων μεταναστών (δηλαδή τη νομιμοποίηση όλων) και την αθρόα χορήγηση ταξιδιωτικών εγγράφων (σημειωτέον ότι από την ιστοσελίδα του ΣΥΡΙΖΑ λείπει κάθε αναφορά στο μεταναστευτικό – υπάρχει όμως εδώ ένα πρόσφατο κείμενο θέσεων με πηγή τον ιστότοπο left.gr). Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει επανειλημμένα ταχθεί κατά του φράχτη στον Έβρο, κατά των επιχειρήσεων “Ξένιος Δίας”, κατά των κέντρων κράτησης μεταναστών, και κατά της απόφασης 60/2013 του Συμβουλίου Επικρατείας. Όσο για την αστυνόμευση των θαλασσίων συνόρων, είναι ακόμα νωπές οι μνήμες της επικοινωνιακής «σταύρωσης» των ανδρών του Λιμενικού Σώματος για το ναυάγιο στο Φαρμακονήσι πριν ένα χρόνο, με τον ΣΥΡΙΖΑ να τους κατηγορεί για εσκεμμένο πνιγμό των λαθρομεταναστών, χωρίς ποτέ να ζητήσει συγγνώμη όταν διαψεύστηκαν οι κατηγορίες.
Με δεδομένο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα δυσκολευτεί να υλοποιήσει τις προεκλογικές υποσχέσεις που έχουν οικονομικό κόστος, το πεδίο της μετανάστευσης και της ιθαγένειας προσφέρεται για ανέξοδη και γρήγορη επίδειξη “προοδευτικότητας”, και μάλιστα με ορατό άμεσο κέρδος σε νέους ψηφοφόρους. Αυτό το πεδίο μάλιστα προσφέρεται για σύγκλιση με πολιτικές δυνάμεις όπως το “Ποτάμι” και το ΠΑΣΟΚ, που θα είχαν ενστάσεις σε πολιτικές με κίνδυνο εξόδου από το Ευρώ, όχι όμως και σε “προοδευτική” μεταρρύθμιση του δικαίου της ιθαγένειας και της μετανάστευσης. Επομένως τέτοια ζητήματα θα βρίσκονταν ψηλά στην ατζέντα μιας μετεκλογικής συνεργασίας, καθώς θα συνέφεραν όλους τους εμπλεκόμενους. Το ερώτημα είναι αν θα συνέφεραν και τη χώρα, και πώς θα επιδρούσαν στην εσωτερική της ασφάλεια…
Εσωτερική Ασφάλεια
Η συγκυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ πέτυχε κάτι που συχνά περνά απαρατήρητο: την
αποκατάσταση του αισθήματος ασφάλειας, και μάλιστα υπό συνθήκες
συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης. Μεσοσταθμικά η εγκληματικότητα μειώθηκε κατά 7,5% το 2012 σε σύγκριση με το 2011, ενώ το 2013 μειώθηκε ξανά 13,6% σε σύγκριση με το 2012,
δηλαδή η μείωση στη διετία ήταν αθροιστικά 21,1%. Σε ορισμένες
κρίσιμες κατηγορίες όπως οι ληστείες η μείωση ήταν ακόμα μεγαλύτερη
(λεπτομέρειες στα λινκς), κι έτσι η αλλαγή της εικόνας ήταν αισθητή,
ειδικά στο κέντρο της Αθήνας. Το αποτέλεσμα αυτό ήταν συνισταμένη πολλών
παραγόντων, μεταξύ των οποίων ήταν ο περιορισμός των λαθρομεταναστών
στα κέντρα κράτησης και οι επιχειρήσεις “Ξένιος Δίας”,
που αποκατέστησαν την ασφάλεια στα κέντρα των πόλεων και ειδικά της
Αθήνας. Ταυτόχρονα με την αντιμετώπιση της ανασφάλειας, το κράτος πέτυχε
να ελέγξει όσους την εκμεταλλεύονταν πολιτικά: η σύλληψη της ηγετικής
ομάδας της “Χρυσής Αυγής” μετά τη δολοφονία του Π. Φύσσα από τον Γ.
Ρουπακιά έδωσε αποφασιστικό χτύπημα στη ναζιστική οργάνωση,
που εγκληματούσε στο όνομα του πατριωτισμού.Οι πιθανές επιπτώσεις μιας κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ στον τομέα της εσωτερικής ασφάλειας είναι εύκολα προβλέψιμες: με πρόσφατη την διακήρυξη του Α. Τσίπρα ότι τα κέντρα κράτησης θα αντικατασταθούν με “κέντρα (προαιρετικής) φιλοξενίας”, και με δεδομένη τη γνωστή αντίθεση του ΣΥΡΙΖΑ στη διάκριση “νόμιμων και παράνομων μεταναστών”, μπορεί εύλογα να αναμένει κανείς την επάνοδο των λαθρομεταναστών στα κέντρα των πόλεων, καθώς και την αύξηση της εισροής νέων όταν μαθευτεί ότι “άλλαξε η κατάσταση”. Μια πρόγευση της ανεξέλεγκτης δυναμικής που αναπτύσσεται σε αυτές τις κοινότητες είχαμε δει το 2009, με τα επεισόδια στο κέντρο της Αθήνας λόγω «βεβήλωσης του Κορανίου» στη διάρκεια αστυνομικού ελέγχου.
Πρέπει όμως εδώ να επισημανθεί ότι ο κίνδυνος δεν είναι σήμερα ίδιος με το 2009: έχουν μεσολαβήσει οι εμφύλιοι πόλεμοι της Λιβύης, της Αιγύπτου και της Συρίας, με τους ακραίους ισλαμιστές σε πρωταγωνιστικό ρόλο. Η πρόσφατη επίθεση στο Charlie Hebdo έδειξε ότι η ριζοσπαστικοποίηση του ισλαμικού κόσμου δεν περιορίζεται στα πεδία των μαχών, αλλά έρχεται σταδιακά στην καρδιά των δυτικών κοινωνιών. Όποιος νομίζει ότι η Ελλάδα, σε τόσο μικρή απόσταση από τις εστίες της έντασης και με τόσους μουσουλμανικούς πυρήνες εντός της χώρας, θα μείνει αλώβητη, ας διαβάσει προσεκτικά τις πρόσφατες δηλώσεις του προέδρου της Μουσουλμανικής Ένωσης Ελλάδας για το μακελειό στο Charlie Hebdo…
Εθνική Άμυνα
Στον τομέα της Eθνικής Άμυνας, παρά τους οικονομικούς περιορισμούς,
έγινε τα τελευταία χρόνια σημαντική προσπάθεια ανάταξης των βασικών
συντελεστών ισχύος της χώρας. Η θεαματικότερη κίνηση, και η πιο καίρια
από άποψη επιχειρησιακής χρησιμότητας στην Αν. Μεσόγειο, ήταν βέβαια η
ενεργοποίηση των υποβρυχίων “Πιπίνος” και “Ωκεανός” που ήδη εκτελούν
επιτυχώς δοκιμές, ενώ έπεται και ο “Ματρώζος”. Όμως εξ ίσου σημαντικές
ήταν κάποιες λιγότερο θεαματικές κινήσεις που επιδρούν συνολικά στο
αξιόμαχο, όπως ενδεικτικά οι προμήθειες:-
6 συστοιχιών συσσωρευτών για τα παλαιότερα υποβρύχια Τύπου 209
-
Πυρομαχικών των 120 χιλ. (επιτέλους!) για τα άρματα Leopard 2, αλλά και άλλων τύπων
-
Μεγάλης ποσότητας ανταλλακτικών για τις φρεγάτες τύπου S από το Κατάρ
-
Κρίσιμων ανταλλακτικών για τα αεροσκάφη F-16 και Mirage 2000
-
Τεθωρακισμένων οχημάτων της οικογένειας Μ-113 από τις ΗΠΑ
Σε επίπεδο προσωπικού, η “συγκατοίκηση” δύο κομμάτων στην εξουσία βοήθησε στην αποφυγή (ως ένα σημείο) κομματικών ακροτήτων, κι έτσι σε γενικές γραμμές αναδείχθηκαν ικανοί αξιωματικοί, όχι μόνο στις ηγεσίες των κλάδων αλλά και σε χαμηλότερες βαθμίδες. Δόθηκε έμφαση στην εκπαίδευση, όχι μόνο με ασκήσεις ετοιμότητας τύπου “Πυρπολητής”, αλλά και με την επαναφορά του “Παρμενίωνα” σε ετήσια βάση. Τα στελέχη, που “μάτωσαν” από τις περικοπές των αποδοχών τους, έδειξαν πατρωτισμό και αυταπάρνηση, κρατώντας τον αμυντικό μηχανισμό της χώρας όρθιο – και δίκαια απαιτούν τη συμμόρφωση της κυβέρνησης στις δικαστικές αποφάσεις για την αποκατάσταση των αποδοχών τους.
Η τυχόν ανάληψη της εξουσίας από τον ΣΥΡΙΖΑ θα ανακόψει αυτή την πορεία σταδιακής ανάταξης της αμυντικής ισχύος της χώρας. Ο “αντιμιλιταριστικός” χαρακτήρας του κόμματος δεν είναι μυστικό, ούτε έχουν ξεχαστεί οι δηλώσεις του κ. Μπαλάφα περί μείωσης αμυντικών δαπανών, βάσει του σκεπτικού “με την Τουρκία θα το ρισκάρουμε”. Είναι αλήθεια ότι ο Α. Τσίπρας, στο πλαίσιο της στρατηγικής “αποκοιμίστε τα συντηρητικά αντανακλαστικά”, έχει μετριάσει τη ρητορική του, κάνοντας επισκέψεις στο ΥΕΘΑ και καθησυχαστικές δηλώσεις. Όμως έστω και αν η “ωρίμανση” του κ. Τσίπρα θεωρηθεί ειλικρινής, το πρόβλημα είναι η βαθύτερη “αντιμιλιταριστική” κουλτούρα του κόμματος που θα στέκεται εμπόδιο σε κάθε προσπάθεια ενίσχυσης της αμυντικής ισχύος της χώρας. Μόλις πρόσφατα ο ΣΥΡΙΖΑ αντέδρασε στην υλοποίηση εν εξελίξει εξοπλιστικής σύμβασης, και είναι αμφίβολο αν θα προωθούσε νέα προγράμματα όπως ο αναγκαίος ΕΜΖ των φρεγατών ΜΕΚΟ ή το πρόγραμμα των ΟΗ-58 Kiowa που προέκυψαν ως “μάννα εξ ουρανού”. Ακόμη πιο αβέβαιο θα ήταν το μέλλον προγραμμάτων όπως η επανενεργοποίηση των Ρ-3, που η στρατηγική τους σημασία δεν γίνεται κατανοητή από αδαείς, ενώ είναι ευάλωτα σε ιδεοληψίες τύπου “αυτά εξυπηρετούν μόνο το ΝΑΤΟ”. Αν προσθέσει κανείς τις προνομιακές προσβάσεις της Αγκυρας σε κάποιους κύκλους του ΣΥΡΙΖΑ (βλ. υπόθεση Σαμπιχά) και τις συνεπαγόμενες δυνατότητες “εσωτερικής” παρέμβασης, οι προοπτικές σκουραίνουν πολύ…
Σε επίπεδο προσωπικού, η τοποθέτηση του υποστρατήγου ε.α. Ν. Τόσκα στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ προμηνύει την επιστροφή σε ένα παρελθόν απροκάλυπτης κομματοκρατίας, το οποίο ελπίζαμε ότι είχαν ξεπεράσει οι Ένοπλες Δυνάμεις. Ο εν λόγω αξιωματικός έχει συνδεθεί προσωπικά με την εποχή που μια κομματική κλαδική καθόριζε τα πάντα στις ΕΔ, και μέτριοι αξιωματικοί γίνονταν αρχηγοί βάσει της προϋπηρεσίας τους ως “κλειδοκρατόρων” της. Επιπλέον, διαγράφεται ο κίνδυνος νέας αριθμητικής μείωσης των Ενόπλων Δυνάμεων, καθώς το ενδεχόμενο απόλυσης των ΕΠΟΠ χωρίς αναπλήρωσή τους δεν έχει διαψευστεί από πλευράς ΣΥΡΙΖΑ. Εκτός από την ποιοτική υποβάθμιση των Ενόπλων Δυνάμεων που θα επέφερε μια τέτοια ενέργεια λόγω απώλειας έμπειρων στελεχών, θα συνεπέφερε και σημαντική μείωση της οροφής τους. Η μόνη δυνατότητα αναπλήρωσης των κενών θα ήταν η αύξηση της στρατιωτικής θητείας, που όμως ακούγεται ως ανέκδοτο για μια κυβέρνηση Τσίπρα, ο οποίος ως γνωστόν έχει ταχθεί υπέρ της πλήρους κατάργησης της στρατιωτικής θητείας…
Οικονομία και παραμονή στο Ευρώ
Η οικονομία είναι, όπως πάντα, η βάση όλων των προβλημάτων. Μετά από έξι χρόνια ύφεσης, συνολική απώλεια του 25% του ΑΕΠ και με την ανεργία στο 27%, ο ελληνικός λαός έχει εξαντληθεί τόσο, ώστε να αναζητά ελπίδα σε όποιον την πουλάει. Είναι αλήθεια ότι η κρίση συσσώρευσε κοινωνικά ερείπια, όπως είναι αλήθεια ότι η βελτίωση στους οικονομικούς δείκτες (και ειδικά το πρωτογενές πλεόνασμα) βασίστηκε στην εξοντωτική υπερφορολόγηση, ειδικά της μεσαίας τάξης. Η ανάκαμψη που ήρθε μέσα στο 2014 έφερε και κάποια μείωση της ανεργίας, αλλά είναι πολύ μικρή και πολύ πρόσφατη για να γίνει αντιληπτή σε υπολογίσιμη κοινωνική κλίμακα. Έτσι ο απελπισμένος, υπερχρεωμένος πολίτης στρέφεται σε όποιον υπόσχεται κάτι καλύτερο, με τη σκέψη “δεν έχω τίποτα να χάσω”.
Το πρόβλημα είναι ότι έχουμε ακόμα πολλά να χάσουμε, και ατομικά και συλλογικά – με πρώτο το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων ή αλλιώς «ποσοτικής χαλάρωσης» (Quantitative Easing – QE) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που αποφασίζεται την Πέμπτη και θα δώσει ανάσα ρευστότητας σε όλες τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Η ΕΚΤ έχει δηλώσει κατηγορηματικά ότι η συνέχιση της παροχής ρευστότητας στις ελληνικές τράπεζες προϋποθέτει την ολοκλήρωση της αξιολόγησης της τρόικα και την ένταξη της Ελλάδας σε ένα νέο πρόγραμμα μετά τις 28 Φεβρουαρίου. Η ίδια προϋπόθεση αναμένεται, σύμφωνα με τους Financial Times, να τεθεί και για την συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων (QE) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Ο ΣΥΡΙΖΑ στο πρόγραμμά του εξαγγέλλει «διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους της ονομαστικής αξίας του χρέους», αλλά από ευρωπαϊκής πλευράς το ενδεχόμενο αυτό έχει αποκλειστεί. Όσοι αποδίδουν αυτή την ευρωπαϊκή άρνηση σε κάποιου είδους διαστροφή του Β. Σόιμπλε, ας διαβάσουν π.χ. τις δηλώσεις του Φινλανδού πρωθυπουργού Alex Stubb ή του Iσπανού υπουργού Οικονομικών Luis de Guindos που εξήγησε ότι το 2012 οι Ισπανοί φορολογούμενοι χρηματοδότησαν την Ελλάδα και δεν μπορούν να επωμιστούν και το βάρος ενός ελληνικού “κουρέματος”. Ομοίως, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει αποσαφηνίσει ότι τα ομόλογα που έχει στην κατοχή της δεν μπορούν να “κουρευτούν” και ότι η παροχή ρευστότητας προς τις ελληνικές τράπεζες μετά τις 28 Φεβρουαρίου 2015 προϋποθέτει παραμονή της Ελλάδας σε πρόγραμμα στήριξης. Αυτό θέτει εν αμφιβόλω ακόμα και τις καθησυχαστικές εξαγγελίες του Α. Τσίπρα ότι τα ομόλογα του Μαρτίου 2015 θα πληρωθούν – στη σχετική εύστοχη επισήμανση του υπουργού Οικονομικών Γ. Χαρδούβελη ο ΣΥΡΙΖΑ απάντησε με αοριστολογίες.
Προκύπτει επομένως το ερώτημα “τι θα κάνετε αν οι Ευρωπαίοι αρνηθούν το κούρεμα”, στο οποίο οι απαντήσεις του ΣΥΡΙΖΑ είναι ποικίλες, αλλά καθόλου πειστικές. Ο Α. Τσίπρας βεβαιώνει ότι “δεν υπάρχει ούτε μία στο εκατομμύριο να αρνηθούν” και ότι «εμείς θα παίζουμε το νταούλι για να χορεύουν οι αγορές«, ο Γ. Δραγασάκης λέει ότι “δεν θα δεχθούμε εκβιασμούς”, ο Γ. Χιωτίδης μιλάει για παύση πληρωμών και δραχμή, ενώ η Ρ. Μακρή προτείνει να τυπώσουμε 100 δις Ευρώ στην Τράπεζα της Ελλάδος. Οι προτάσεις αυτές είναι βέβαια πιο εύπεπτες από τις ιδέες του 2012 περί «υποχρεωτικών δανείων από τους πολίτες» και «αξιοποίησης των τραπεζικών καταθέσεων», όχι όμως και πιο σοβαρές. Και επειδή είναι πραγματικά αδιανόητο για κόμμα που διεκδικεί την εξουσία να μη διαθέτει Σχέδιο B, θα κάνουμε μια προσπάθεια να το ανιχνεύσουμε μέσω της εικασίας.
Η ευνοϊκότερη δυνατή εικασία για το Σχέδιο B του ΣΥΡΙΖΑ (αποκλείοντας κρυφές προθέσεις όπως π.χ. ένα κρυφό σχέδιο αλλαγής νομίσματος) είναι αυτή που προκύπτει από τις επίμονες διαβεβαιώσεις του Α. Τσίπρα ότι “η Ευρώπη αλλάζει”: ενδεχομένως η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ ελπίζει ότι η Ελλάδα θα είναι ο κόμπος που θα φτάσει στο χτένι και θα αναγκάσει την Ευρώπη να επανεξετάσει το πρόβλημα του κρατικού χρέους. Άλλωστε ο Α. Τσίπρας αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως πολιτικό ευρωπαϊκής εμβέλειας – θυμίζουμε ότι επεδίωξε το χρίσμα του υποψηφίου της ευρωπαϊκής αριστεράς για τη θέση του προέδρου της Κομισιόν. Πιθανώς ελπίζει ότι η Ελλάδα θα γίνει η θρυαλλίδα μιας πανευρωπαϊκής αλυσιδωτής αντίδρασης, δίνοντας το παράδειγμα της “αντίστασης” για να ακολουθήσει το φθινόπωρο η Ισπανία, με την ανάδειξη των “Podemos” στην εξουσία. Όμως όσοι προσδοκούν ρόλο θρυαλλίδας μάλλον ξεχνούν ότι η θρυαλλίδα πάντα καίγεται, οπότε το τέλος της αλυσιδωτής αντίδρασης δεν την αφορά. Επιπλέον, το πρόβλημα με αυτό το σκεπτικό είναι ότι αντιστρέφεται εύκολα: για τους υπέρμαχους της “δημοσιονομικής πειθαρχίας” εντός ΕΕ, η σκέψη να μη δημιουργηθεί “κακό προηγούμενο” για την Ισπανία δημιουργεί κίνητρο “τιμωρίας” της Ελλάδας. Πράγματι, οποιοσδήποτε στη θέση του κ. Σόιμπλε θα προτιμούσε να αντιμετωπίσει μια στάση πληρωμών χρέους από την Ελλάδα, που το ΑΕΠ της αντιστοιχεί σε 1,5% του ευρωπαϊκού και το χρέος της έχει περάσει στους κρατικούς προϋπολογισμούς, παρά από την Ισπανία, που το χρέος της παραμένει σε χέρια ιδιωτών και το μέγεθός της (οικονομικό και πληθυσμιακό) είναι υπολογίσιμο ως ποσοστό της Ευρωπαϊκής Ένωσης (8% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ). Από μια άποψη, η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία βολεύει τον κ. Σόιμπλε: του επιτρέπει να δώσει τη μάχη με τους «ανεύθυνους» στο ευνοϊκό πεδίο της Ελλάδας και όχι στο δυσμενές πεδίο της Ισπανίας.
Η Ελλάδα δεν μπορεί νομικά να εκδιωχθεί από το Ευρώ – μπορεί όμως να εξαναγκαστεί σε οικειοθελή έξοδο, αν εξαντληθεί η ρευστότητα του κράτους. Αυτό το σενάριο είναι ιδανικό για τους υπέρμαχους της “δημοσιονομικής πειθαρχίας” σαν τον κ. Σόιμπλε: “προσπαθήσαμε να βοηθήσουμε τους Έλληνες, αλλά αυτοί επιλέγουν το δρόμο της ρήξης και δείτε τι παθαίνουν”. Είναι βέβαιο ότι τυχόν εικόνες κλειστών τραπεζών, άδειων ραφιών και ταραχών στην Ελλάδα θα προβληθούν στα ευρωπαϊκά ΜΜΕ ως παράδειγμα προς αποφυγήν, ειδικά εν όψει των ισπανικών εκλογών. Και όσοι πιστεύουν ότι αυτά είναι κινδυνολογίες, ας θυμηθούν τι έγινε στην Κύπρο το Μάρτιο του 2013, όταν μετά το (κατά τον ΣΥΡΙΖΑ) “περήφανο όχι της κυπριακής Βουλής” τέθηκαν περιορισμοί στις τραπεζικές αναλήψεις. Ας διαβάσουν προσεκτικά τις δηλώσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων (1 , 2, 3, 4) ότι «τυχόν grexit είναι διαχειρίσιμο» και «η Ευρώπη δεν κινδυνεύει από την Ελλάδα», και ας τις συνδυάσουν με την εξέλιξη των ομολογιακών επιτοκίων Ελλάδας, Ισπανίας, Ιταλίας και Πορτογαλίας: μόνο τα ελληνικά έχουν εκτοξευτεί πάλι στο 10% ενώ όλα τα άλλα κινούνται κανονικά. Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να γίνει η πανευρωπαϊκή διευθέτηση του χρέους χωρίς την Ελλάδα – και μάλιστα με την Ελλάδα στο ρόλο της Ιφιγένειας, που θυσιάζεται για να φυσήξει ο ούριος άνεμος.
Εν τέλει λοιπόν, έχουμε ακόμα να χάσουμε: έχουμε να χάσουμε τους καρπούς των θυσιών που υποστήκαμε. Τη στιγμή που η Ευρώπη θα ανοίγει επιτέλους πανιά, η Ελλάδα κινδυνεύει, από ένα ετεροχρονισμένο αντιμνημονιακό “γινάτι”, να μείνει έξω από το πλοίο του Ευρώ. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι το Ευρώ είναι θνησιγενές ή ότι κάνει κακό στην ελληνική οικονομία. Όμως το ερώτημα δεν είναι αν το Ευρώ θα επιζήσει ή αν η Ελλάδα κακώς μπήκε στο Ευρώ. Το ερώτημα είναι αν η Ελλάδα μπορεί σήμερα να βγει από το Ευρώ χωρίς να καταστραφεί οικονομικά, κοινωνικά και γεωπολιτικά. Η έξοδος της Ελλάδας από το Ευρώ θα ήταν ίσως εξεταστέα υπό συνθήκες ομαλότητας, αν αποδεικνυόταν ότι θα ενίσχυε την οικονομία της χώρας και γινόταν με σχέδιο. Αλλά η έξοδος της Ελλάδας από το Ευρώ υπό πίεση και χωρίς σχέδιο, είναι σενάριο οικονομικής καταστροφής, που δεν αποκλείεται να συνοδευτεί και με εθνική καταστροφή. Η Αργεντινή και η Βενεζουέλα βίωσαν μεν το χάος και τα άδεια ράφια στα μαγαζιά, αλλά τουλάχιστον δεν είχαν απειλητικούς γείτονες. Η Ελλάδα έχει.
Η οργή, οι εκλογικεύσεις και η ψήφος
Κανονικά όλες οι παραπάνω σκέψεις, μαζί με την κρίσιμη σημασία της πρωτιάς στις εκλογές λόγω εκλογικού νόμου, θα οδηγούσαν κάθε λογικό πολίτη να ψηφίσει τη Νέα Δημοκρατία, για να εμποδίσει την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Κι όμως, σε αυτές τις εκλογές ένα μεγάλο μέρος ψηφοφόρων, προερχόμενων μάλιστα από τη Δεξιά παράταξη, παραμένουν αναποφάσιστοι. Είναι όσοι δεν πιστεύουν τις εξαγγελίες του ΣΥΡΙΖΑ και βλέπουν τους κινδύνους που συνεπάγεται η επικράτησή του, αλλά κουβαλούν τεράστια οργή για ένα κόμμα που υποβάθμισε το βιοτικό τους επίπεδο με περικοπές συντάξεων, μειώσεις αποδοχών και άγρια φορολογία και “δεν τους πάει το χέρι” να το ψηφίσουν. Από την άλλη μεριά, νιώθουν ότι η μόνη επιλογή για την αποτροπή της επικράτησης ΣΥΡΙΖΑ είναι η δυσάρεστη ψήφος στη Νέα Δημοκρατία. Για να ξεπεράσουν το δίλημμα, επιστρατεύουν διάφορες εκλογικεύσεις που υποτιμούν τις αρνητικές επιπτώσεις της ενδεχόμενης πρωτιάς του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές.
Κάποιοι λένε ότι η έλευση του ΣΥΡΙΖΑ είναι “αναγκαίο κακό”, ώστε η Αριστερά να εκτεθεί στις ευθύνες της διακυβέρνησης και να πάψει να “κοιτάζει με μεγάλα αθώα μάτια” από την προνομιακή θέση της αντιπολίτευσης, που της δίνει ηθικό πλεονέκτημα. Θα μπορούσαμε να συμφωνήσουμε, αν δεν ήταν τόσο μεγάλοι οι κίνδυνοι. Η Ελλάδα δεν είναι μια χώρα που μπορεί να πάρει “τάιμ άουτ” για μερικά χρόνια και να επουλώσει τις πληγές μιας κατάρρευσης. Η Ελλάδα βρίσκεται σε πολύ επικίνδυνη γειτονιά, και μάλιστα σε πολύ επικίνδυνη εποχή. Χώρες που θεωρούνταν ισχυρότερες της Ελλάδας, όπως η Γιουγκοσλαβία, η Συρία και το Ιράκ, χώρες με ιστορία και με βιοτικό επίπεδο συγκρίσιμο με το δικό μας, διαλύθηκαν, σπαράχθηκαν και ακρωτηριάστηκαν ταχύτατα, όταν άνοιξε ο ασκός του Αιόλου. Δεν υπάρχει περιθώριο εθνικών απωλειών για “να εκτεθούν οι πλάνες του ΣΥΡΙΖΑ και να θριαμβεύσει η λογική”.
Κάποιοι άλλοι βολεύονται με τη σκέψη “μην αγχώνεστε, κωλοτούμπα θα κάνει και ο Τσίπρας”. Όμως αυτό ούτε προκύπτει από τις εξαγγελίες του αρχηγού του ΣΥΡΙΖΑ (που δηλώνει ότι θα συγκυβερνήσει μόνο με το ΚΚΕ και δεν θα επιδιώξει δημοψήφισμα σε περίπτωση αδιεξόδου για το Ευρώ), ούτε θα είναι εφικτό με μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία ελεγχόμενη κατά 40% από το ρεύμα Λαφαζάνη. Ούτε βέβαια θα μπορέσουν το ΠΑΣΟΚ ή το “Ποτάμι” με 10 ή 15 βουλευτές να θέσουν όρους στον ΣΥΡΙΖΑ, όταν η ομάδα Λαφαζάνη θα έχει πολλαπλάσια κοινουβουλευτική δύναμη. Αντιθέτως μάλιστα, το ρεύμα Λαφαζάνη θα είναι πιθανότατα σε θέση να τορπιλίσει κάθε συμβιβασμό του Α. Τσίπρα με τους Ευρωπαίους (αν υποθέσουμε ότι θα τον επιδιώξει), εμποδίζοντας την ψήφιση των απαιτούμενων νόμων.
Επομένως το δίλημμα των εκλογών της 25ης Ιανουαρίου 2015 είναι απλό: είτε πολιτική επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ, είτε αποτροπή της.
Δεν ξέρουμε αν μπορεί ακόμα να αλλάξει η έκβαση αυτών των εκλογών – αλλά πριν εξετάσουμε την επαύριο της καταστροφής, θα προσπαθήσουμε να την αποτρέψουμε. Oι τρεις συνδιαχειριστές της e-Amyna (HBS, Οδυσσέας και Strategy) θα ψηφίσουμε Νέα Δημοκρατία στις 25 Ιανουαρίου, και σας καλούμε να πράξετε το ίδιο. Έχουμε επίγνωση ότι πάμε κόντρα στο ρεύμα – δε μας φοβίζει αυτό, ούτε άλλωστε είναι η πρώτη φορά. Σας καλούμε να βάλετε το εθνικό συμφέρον πάνω από τη δίκαιη οργή σας, και να ψηφίσετε τη διασφάλιση του μέλλοντος αντί για την εκδίκηση του παρελθόντος. Ίσως να ανήκετε σε εκείνο το επίμονο αναποφάσιστο 10% που μπορεί ακόμα να “γυρίσει” το αποτέλεσμα. Κι αν δεν γυρίσει το αποτέλεσμα, τουλάχιστον θα έχουμε τη συνείδησή μας ήσυχη.
e-amyna.com
Μοιραστείτε
Η ΣΕΛΙΔΑ ΜΑΣ ΣΤΟ FACEBOOK
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου