"Πριν από καμιά πενηνταριά χρόνια, οι δρόμοι του Λένινγκραντ μου έμαθαν ένα πράγμα: αν η σύγκρουση είναι αναπόφευκτη θα πρέπει να χτυπήσεις πρώτος” δήλωσε ο Vladimir Putin, απαντώντας σε ερώτηση που του τέθηκε στη Λέσχη του Valdai σχετικά με τον αντιτρομοκρατικό χαρακτήρα της ρωσικής εμπλοκής στη Συρία. Αλλά τα διδάγματα των εφηβικών καβγάδων στην "Πόλη των Τριών Επαναστάσεων” έχουν προφανώς ευρύτερη εφαρμογή...
Όπως και πέρσι, το ρωσικό αντίστοιχο του Φόρουμ του Νταβός, που διοργανώνεται στο θέρετρο του Σότσι, έδωσε την ευκαιρία στον Ρώσο πρόεδρο να ξεδιπλώσει ενώπιον πολλών ακαδημαϊκών, πολιτικών και δημοσιογράφων τις βαθύτερες απόψεις του για την παγκόσμιες ισορροπίες και συγκρούσεις, σε ένα περιβάλλον χωρίς διπλωματικούς περιορισμούς. Η διεθνής δημόσια συζήτηση θα ωφελούνταν κατά πολύ, αν, αντί για καρικατούρες, στεκόταν σε αυτό που πραγματικά λέει (και μάλιστα με αξιοσημείωτη διαφάνεια ως προς τους στόχους και τις προθέσεις του) ο Ρώσος πρόεδρος 
Η 12η συνάντηση της Λέσχης του Valdai είχε το γενικό θέμα "Ο Κόσμος μεταξύ Πολέμου και Ειρήνης” και ο Vladimir Putin συμμετείχε στην τελευταία συζήτηση στρογγυλής τραπέζης της διοργάνωσης, έχοντας στο πλευρό του μεταξύ άλλων τον πρόεδρο της Βουλής του Ιράν, Αλί Λαριτζανί. Το γεγονός, άλλωστε, ότι την μόλις προηγουμένη είχε δημοσιοποιηθεί η επίσκεψη-έκπληξη του Σύρου προέδρου Bashar al-Assad στο Κρεμλίνο, υπενθυμίζει ότι οι μεσανατολικές πρωτοβουλίες του Ρώσου προέδρου βρίσκονται στο επίκεντρο του νέου πλανητικού ρόλου που διεκδικεί για τη χώρα του. 
Πρόκειται για έναν ρόλο που συνοψίζεται στην επανεισαγωγή "βεστφαλιανών” στοιχείων σε ένα
διεθνές σύστημα που διακρίνεται όλο και περισσότερο από χαοτικά χαρακτηριστικά. Εξ ού και στην ομιλία του, ο Putin είχε ακριβώς ως αφετηρία τη χαλιναγώγηση των συγκρούσεων που επιτεύχθηκε, σε ένα πλαίσιο ισορροπίας δυνάμεων, τον 17ο αιώνα (μετά τη λήξη του Τρακονταετούς Πολέμου), τον 19ο αιώνα (μετά το Συνέδριο της Βιέννης) και τον 20ό αιώνα, με τη Συμφωνία της Γιάλτας μεταξύ των νικητών του ναζισμού και την ίδρυση του ΟΗΕ.
Κατά τον Putin o ανταγωνισμός μεταξύ των κρατών και των συμμαχιών είναι κάτι το φυσικό (όπως αποδεικνύεται και από το ότι αυτός δεν σταμάτησε με την έκλειψη της ιδεολογικής αντιπαράθεσης που ενέπνεε τον Ψυχρό Πόλεμο) και το μείζον είναι η συγκράτησή του εντός ενός πολιτικού, νομικού και ηθικού πλαισίου που θα προλαμβάνει τις οξείες κρίσεις και θα περιορίζει τη χρήση στρατιωτικής βίας. 
Ωστόσο, σήμερα οι απόπειρες επιβολής μιας μονοπολικής κυριαρχίας έχουν οδηγήσει σε ανισορροπία το οικοδόμημα της διεθνούς ρύθμισης, με αποτέλεσμα να πολλαπλασιάζονται οι περιφερειακές συγκρούσεις (ιδίως στις "μεθοριακές” περιοχές) και να απειλείται το σύστημα της μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων.
Για τον ηγέτη μιας πυρηνικής δύναμης, όπως είναι ο Putin, το τελευταίο αυτό στοιχείο είναι και το πιο σημαντικό, εξ ού και η επιμονή του στην αμερικανική αντιπυραυλική ασπίδα η οποία συνεχίζει να αναπτύσσεται κανονικά, παρά την επίλυση του Ιρανικού ζητήματος, το οποίο οι ΗΠΑ "ψευδόμενες” μεταχειρίσθηκαν για να καταστρέψουν τη βάση της σύγχρονης διεθνούς ασφάλειας, ήτοι την Αντιβαλλιστική Συνθήκη (ABM). Πρόκειται, κατά τον ένοικο του Κρεμλίνου, για μια προσπάθεια ανατροπής της στρατηγικής ισορροπίας, ώστε η Ουάσιγκτον να είναι σε θέση όχι απλώς να ηγεμονεύουν, αλλά να υπαγορεύουν τη βούλησή τους σε γεωπολιτικούς ανταγωνιστές και συμμάχους ταυτόχρονα – σενάριο επικίνδυνο για κάθε πλευρά συμπεριλαμβανομένων των ίδιων των ΗΠΑ.
Τα τελευταία 25 χρόνια, συνέχισε ο Putin, το κατώφλι ανοχής της χρήσης βίας έχει χαμηλώσει χαρακτηριστικά και η αντιπολεμική "ανοσία” που είχε καταγραφεί στο συλλογικό υποσυνείδητο μετά από δύο παγκόσμιους πολέμους έχει αδυνατίσει. Η στρατιωτική ορολογία έχει διαποτίσει την καθημερινή ζωή – και αυτό αφορά και την όλο και πιο συχνή χρήση κυρώσεων, με τις οποίες επιχειρείται να αποβληθεί το στοιχείο του ανταγωνισμού από την αγορά. Οι δε αμερικανικές ποινές σε όσους τις παραβιάζουν (πρβ. το πρόστιμο των 8,9 δισ. δολαρίων στην BNP-Paribas) έδωσαν στον Ρώσο πρόεδρο να αναρωτηθεί αν αυτό είναι συμπεριφορά προς συμμάχους ή προς υποτελείς.
Ο Vladimir Putin στάθηκε ιδιαίτερα και στη δημιουργία οικονομικών μπλοκ (βλ. TPP, TTIP), η οποία επιχειρείται με άκρα "συνωμοτικότητα”, προκειμένου να αναμορφωθεί η παγκόσμια οικονομία με όρους μεγαλύτερης κερδοφορίας από την επιβολή κυριαρχίας και την διάδοση συγκεκριμένων οικονομικών, εμπορικών και τεχνολογικών προδιαγραφών. Ο Ρώσος πρόεδρος αποκάλεσε αυτή την απόπειρα "ωρολογιακή βόμβα” που θέτει τα θεμέλια μελλοντικών συγκρούσεων – και αντέτεινε την ανάγκη αναβίωσης των διαπραγματεύσεων του Γύρου της Ντόχα, αλλά και το παράδειγμα των συνεργειών που αναπτύσσει η Ρωσία στο πλαίσιο της Ευρασιατικής Ένωσης, της ομάδας Brics και της συνεργασίας με τον κινεζικό "Νέο Δρόμο του Μεταξιού”.
Στο πλαίσιο της διάδοσης της κουλτούρας του πολέμου, ερμήνευσε άλλωστε ο Putin την "επιθετική επιβολή” στον επικοινωνιακό χώρο της "μόνης ορθής” ερμηνείας των γεγονότων και την "αντιδημοκρατική” αντιμετώπιση αντίπαλων απόψεων.
Παράλληλα, ο Ρώσος πρόεδρος εξέφρασε την ανησυχία του για την μαζική ανεξέλεγκτη σύγκρουση διαφορετικών τρόπων ζωής που μπορεί να προκύψει από τις μετακινήσεις προσφυγικών πληθυσμών τροφοδοτώντας τον εθνικισμό.
Όμως, το "κύριο πιάτο” της ομιλίας στη Λέσχη Valdai αναμφίβολα αφορούσε τη Μέση Ανατολή. Ο Putin εκτίμησε ότι "για δεκαετίες, ίσως και αιώνες” στην περιοχή συσσωρεύονται εθνοθρησκευτικές, πολιτικές και κοινωνικές συγκρούσεις, προετοιμάζοντας πραγματική θύελλα, ενώ οι απόπειρες αναμόρφωσης της περιοχής έγιναν ο σπινθήρας που πυροδότησε την κατάλυση κρατικών οντοτήτων και την ανάδειξη της τρομοκρατίας σε διεθνές ρίσκο.
Με αυτή την έννοια, ο Ρώσος πρόεδρος δεν δυσκοελύτηκε να περιγράψει τους στόχους της πολιτικής που ακολουθεί στην παρούσα φάση. Η αποκατάσταση της κρατικής οντότητας της Συρίας είναι η πρώτη προτεραιότητα, διότι ήρθε η ώρα να αντιληφθεί η διεθνής κοινότητα τί σημαίνει η προώθηση του Ισλαμικού Κράτους και η πιθανότητα κατάληψης της Δαμασκού (ή της Βαγδάτης) από τους "εχθρούς του πολιτισμού”.
Μάλιστα ο Putin δεν κατηγόρησε τη Δύση απλώς για αμέλεια, αλλά ουσιαστικά για αθέμιτα "παιχνίδια” με τους τζιχαντιστές. Γελοιοποίησε τη διάκριση των τρομοκρατών σε "μετριοπαθείς” και μη ("οι μετριοπαθείς μάλλον αποκεφαλίζουν ευγενικότερα”), αναρωτήθηκε γιατί οι επιδρομές των ΗΠΑ κατά του Ισλαμικού Κράτους έχουν τόσο λίγα απτά αποτελέσματα, παρά την αμερικανική υπεροπλία και εντέλει διαμήνυσε ότι η τρομοκρατία δεν καταπολεμάται αν ένα τμήμα της αξιοποιείται για την απομάκρυνση ανεπιθύμητων καθεστώτων. Το προηγούμενο της Λιβύης, τόνισε, αποδεικνύει ότι είναι αυταπάτη να ελπίζει κανείς σε μία εκ των υστέρων απομάκρυνση των τρομοκρατών.
Προβάλλοντας τις δοκιμασίες που έχει υποστεί η χώρα του (τρομοκρατικές επιθέσεις στο Μπουντέννοστ, τη Μόσχα, το Μπεσλάν και το Βόλγοκγραντ), ο Putin επανέλαβε την πρόταση για τη δημιουργία μιας ευρείας αντιτρομοκρατικής συμμαχίας, διεκτραγωδώντας τις ευκαιρίες που πήγαν χαμένες επ' αυτού "για τους γνωστούς λόγους” την προηγούμενη 15ετία – και τονίζοντας παράλληλα ότι η επέμβαση στη Συρία υπαγορεύεται από λόγους εθνικού συμφέροντος της Ρωσίας. 
Παραδέχθηκε ο Ρώσος ηγέτης ότι η στρατιωτική νίκη επί των τρομοκρατών αποτελεί αναγκαία, αν και όχι ικανή, προϋπόθεση των πολιτικών λύσεων που θα ακολουθήσουν μετά την ολοκλήρωσή της (λ.χ. με τη διενέργεια εκλογών υπό "αντικειμενική” διεθνή επίβλεψη) και θα πρέπει να επεκταθούν και σε ένα σχέδιο οικονομικο-κοινωνικής ανοικοδόμησης. 
Μάλιστα πραγματοποίησε άνοιγμα στις δυνάμεις της ("υγιούς, πατριωτικής”) αντιπολίτευσης της Συρίας, αναφέροντας ότι έχει θέσει στον Assad το ενδεχόμενο ενίσχυσης από τη Ρωσία όποιου ένοπλου τμήματός της πολεμά το Ισλαμικό Κράτος, ενώ παρέκαμψε το ακανθώδες ζήτημα της ενδεχόμενης ανάληψης ρωσικής στρατιωτικής δράσης στο Ιράκ (που θα κλιμάκωνε την αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ), λέγοντας ότι αντίστοιχο αίτημα δεν έχει υποβληθεί από τη Βαγδάτη. 
Σε κάθε περίπτωση, ήρθε η ώρα να ακουστούν οι λαοί της περιοχής, τόνισε ο Putin, αναφερόμενος ιδιαίτερα και στον ρόλο του ισλαμικού κλήρου, Μάλιστα χαιρετίζοντας ως βήμα στη σωστή κατεύθυνση το αμερικανο-ρωσικό στρατιωτικό πρωτόκολλο αποφυγής θερμών επεισοδίων στον συριακό εναέριο χώρο, και προαναγγέλλοντας διεύρυνσή του στον χώρο της ανταλλαγής πληροφοριών, ολοκλήρωσε την ομιλία του οραματιζόμενος τη συριακή κρίση ως ευκαιρία θεμελίωσης μιας νέας διεθνούς συνεργασίας σε βάση εμπιστοσύνης και αμοιβαίου σεβασμού.
Ίσως η αισιοδοξία αυτή να προκύπτει επίσης από την εμπειρία των δρόμων του Λένινγκραντ....