ΕΘΝΙΚΟ FORUM: Κυβέρνηση 2015-2019: Μια Κριτική Αποτίμηση

Κυριακή 30 Ιουνίου 2019

Κυβέρνηση 2015-2019: Μια Κριτική Αποτίμηση

Πού βάζετε την κόκκινη γραμμή εσείς; Σε ποιο σημείο λέτε, “φτάνει”; “Ως εδώ”; Ποιο είναι το όριό σας, πολιτικά μιλώντας; Θα σας εξηγήσω γιατί ερωτώ.

Στις 7 Ιουλίου ολοκληρώνεται και τυπικά η θητεία μιας κυβέρνησης που ήταν πρωτοφανής για τα πολιτικά χρονικά της χώρας μας. Μετά από δεκαετίες διακυβέρνησης από την κεντροδεξιά και την κεντροαριστερά (εναλλάξ), είχαμε μία κυβέρνηση συνεργασίας ενός κόμματος της ριζοσπαστικής αριστεράς με ένα ακροδεξιό κόμμα, και μάλιστα χωρίς καμία προγραμματική συμφωνία μεταξύ τους, έτσι, στα κουτουρού. Αυτή η συμμαχία κυβέρνησε για περισσότερα από τέσσερα χρόνια. Μεγάλο διάστημα για τα ελληνικά δεδομένα και μια μεγάλη ευκαιρία για την ίδια τη συμμαχία, ειδικά από τη στιγμή που οι οδυνηρές θυσίες των Ελλήνων στα πέντε χρόνια που προηγήθηκαν πιστώνονταν στο προηγούμενο, το “παλιό” πολιτικό σύστημα. Αυτή την ευκαιρία, για να το πω κομψά, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ δεν την άδραξε. Εγώ ήμουν πολύ μικρός για να θυμάμαι τις πρώτες κυβερνήσεις της μεταπολίτευσης, αλλά μιλώντας με αυτούς που τις παρακολουθούσαν προσεκτικά και έγραφαν γι’ αυτές και τις επόμενες, με αυτούς που τις αντιπολιτεύονταν αλλά και με κάποιους που συμμετείχαν σε κάμποσες, αντιλαμβάνομαι ότι υπάρχει μια καθολική αποδοχή του αναπόδραστου συμπεράσματος: η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ ήταν η χειρότερη κυβέρνηση που έχει περάσει από τη χώρα μας τα τελευταία 45 χρόνια. Χειρότερη κι απ’ την κυβέρνηση 85’-89’. Χειρότερη κι από την 04’-09’. Η Ιστορία θα είναι αμείλικτη μαζί της.

Καθώς η θητεία της φαίνεται να πλησιάζει προς το τέλος της, ωστόσο, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως τουλάχιστο το 1/4 των ψηφοφόρων δηλώνουν ότι θα ψηφίσουν ξανά το ένα από τα δύο κόμματα της συμμαχίας που έχει απομείνει (οι ακροδεξιοί ΑΝΕΛ απορροφήθηκαν, φυσιολογικά και οργανικά, στον αριστερό ΣΥΡΙΖΑ). Δεν είναι μικρό ποσοστό. Είναι σχεδόν 1,4 εκατομμύρια άνθρωποι. Πολλοί θεώρησαν μεγάλη ήττα την υποχώρηση του ΣΥΡΙΖΑ σε τέτοια μεγέθη στις πρόσφατες ευρωεκλογές. Εγώ, ρίχνοντας μια ματιά στις σημειώσεις μου από όσα έχουν συμβεί τα τελευταία τέσσερα χρόνια, την κρίνω ως θρίαμβο. Καταπληκτική επίδοση. Το ότι μετά από όλα όσα έγιναν 1,4 εκατομμύρια Έλληνες επιθυμούν να συνεχίσει να τους κυβερνά αυτή η κυβέρνηση είναι απίστευτο και δημιουργεί πολλές εύλογες απορίες. Όπως, για παράδειγμα, το τι ακριβώς πρέπει να κάνει αυτή η κυβέρνηση για να πάψει να την στηρίζει κάποιος ή κάποια από αυτούς τους 1,4 εκατομμύρια Έλληνες; Τι άλλο πρέπει να γίνει για να πει ο συριζαίος, όπα. Ως εδώ. Αυτό πάει πολύ. Σας μαυρίζω. Τι;

Τα ψέματα, προφανώς, δεν ήταν αρκετά. Το “προγράμμα Θεσσαλονίκης”, τα “go back, μαντάμ Μέρκελ”, τα “δεν υπάρχει ούτε μία στο εκατομμύριο να μην το δεχτούν”. Τα “θα παραιτηθώ αν το αφορολόγητο πέσει κάτω από τα 9 χιλιάρικα” (σήμερα είναι στα 5), τα “θα καταργήσω τον ΕΝΦΙΑ” τα “κανένα σπίτι στα χέρια τραπεζίτη”. Αυτά απ’ ό,τι φαίνεται δεν πείραξαν και πολλούς. Κάποιος κακεντρεχής θα θεωρούσε πως πολλοί Έλληνες ψηφοφόροι είναι συνηθισμένοι στο να τους λένε γυμνά ψέματα στη μούρη τους και μάλιστα στη συνέχεια αρέσκονται να λένε και μπράβο στους ψεύτες, να τους επιβραβεύουν, να τους ξαναψηφίζουν. Το ίδιο έγινε κι εδώ, όπως γινόταν και παλιά.

Εντάξει τα ψέματα, λοιπόν. Να το δεχτώ. Το άλλο όμως; Το φρικτό εξάμηνο του 2015; Δεν ήταν αρκετό αυτό για να πουν “ως εδώ;” Μια περίοδος τόσο διαλυτική για την ελληνική οικονομία και για την κοινωνική συνοχή της χώρας μας, που μόνο με έναν πόλεμο ή μια φυσική καταστροφή μπορεί να συγκριθεί. Ήταν η περίοδος που όσοι την έζησαν δεν θα την ξεχάσουν ποτέ, η κορύφωση της ελληνικής κρίσης και μια από τις μεγαλύτερες πολιτικές τραγωδίες από καταβολής ελληνικού κράτους. Εκείνο το αποκρουστικό τσίρκο ανικανότητας και αφέλειας, η απίστευτη, αδιανόητη γελοιότητα της “περήφανης διαπραγμάτευσης”, τότε που άσχετοι και απροετοίμαστοι άνθρωποι, καταφανώς ακατάλληλοι να εκπροσωπούν τα συμφέροντά μας, εξευτελίζονταν και μας εξευτέλιζαν, φυσιολογικά και αναμενόμενα αποτυγχάνοντας. Τα capital controls. Οι ουρές στα ΑΤΜ. Το διχαστικό, γελοίο δημοψήφισμα της μιας εβδομάδας. Η κωλοτούμπα της τελευταίας στιγμής, το τρίτο μνημόνιο. Συνέβησαν μπροστά στα μάτια μας όλα αυτά. Οι θύτες ήταν μπροστά μας, οι πράξεις τους μοιραίες και εμφανείς, τα λόγια τους καταγεγραμμένα και κρυστάλλινα. Ούτε αυτά δεν ήταν αρκετά; Ούτε.

Το 2015 σαν ένας διακόπτης να κατέβηκε, και τότε πολλοί υποστηρικτές των ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ αποκόπηκαν για πάντα από το κανονικό σύμπαν χρησιμοποιώντας την μαγική δύναμη της άρνησης και της αυθυποβολής. Μια σειρά απο εργαλεία επιστρατεύτηκαν για τον εξορθολογισμό της πλάνης τους. Φαντασιώσεις περί ηθικού πλεονεκτήματος και αγαθών κινήτρων, άσχετα ιδεολογικά φληναφήματα και το απόλυτο υπερόπλο: “Γιατί, οι άλλοι καλύτεροι ήταν;” Για πολύ μικρό χρονικό διάστημα αυτά τα εργαλεία αποδείχτηκαν αποτελεσματικά. Μα η πραγματικότητα ερχόταν κάθε μέρα, για τέσσερα χρόνια, και τα κοπάναγε με λύσσα, τα έφθειρε. Πάμε να δούμε μερικά παραδείγματα;

Θα μας πάρει λίγη ώρα.

Ας πούμε, πώς να αντέξουν οι φαντασιώσεις περί αγνότητας και ηθικής απέναντι στο τσουνάμι προσλήψεων συγγενών και φίλων, αυτό το αχόρταγο βεντούζωμα στον καρπερό μαστό του κράτους; Βεβαίως και οι προηγούμενοι έκαναν τέτοια. Αλλά υποτίθεται ότι ετούτοι δεν ήταν σαν τους προηγούμενους. Από ό,τι αποδείχτηκε, όπως μου μετέφεραν χαρακτηριστικά άνθρωποι που ξέρουν καλά πώς γίνονται οι δουλειές, αυτοί όχι απλά ήταν σαν τους προηγούμενους, αλλά ήταν και πολύ χειρότεροι από τους προηγούμενους. Ήταν, λέει, εφάμιλλοι των προ-προ-προηγούμενων. Έκαναν ρουσφέτια σε βιομηχανική κλίμακα, πήγαν τη δημόσια διοίκηση πίσω στο ’50 και το ’60, διορίζοντας στο δημόσιο τους πάντες και τα παιδιά των πάντων. Τον ξάδερφο Τσίπρα, τη σύζυγο του ξαδέρφου Τσίπρα, τον σύντροφο της Σβίγγου, τον σύντροφο της Καφαντάρη, το σύντροφο της κόρης του Κοτζιά, την ανιψιά της Αναγνωστοπούλου, την ανιψιά του Κουρουμπλή, τον μπαμπά του Παππά στον ΟΑΣΘ, την ανιψιά του Τόσκα στο Υπ.Εσ., το σύντροφο της Δούρου στην ΕΥΔΑΠ, τον κουμπάρο του Σταθάκη στον ΑΔΜΗΕ, τον κολλητό του Πολάκη (ιδιοκτήτη βουλκανιζατέρ) διευθυντή στο Νοσοκομείο Σαντορίνης, ολόκληρο το σόι του ράπερ-γραμματέα της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ, τη σύζυγο βουλευτή και φίλη Τσίπρα στο Υπερταμείο και μετά στην ΤτΕ, την διορισμένη στα ΕΛΤΑ κόρη της Προέδρου της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής (!) στη Βουλή λίγες ημέρες πριν κλείσει για τις εκλογές, ανθρώπους που παίρνουν μηδέν στις γραπτές εξετάσεις και άριστα στην προφορική συνέντευξη ως προϊσταμένους διαχείρισης ΕΣΠΑ, έναν ατελείωτο συρφετό ρουσφετιών χωρίς σταματημό, τέσσερα χρόνια ρουσφέτια. Έναν άχρηστο κρατικό οργανισμό τακτοποίησης βυσμάτων έκλεινε η τρόικα, τέσσερις άνοιγαν αυτοί. Τα έκαναν και άλλες κυβερνήσεις αυτά; Φυσικά. Σε μια πρόσφατη ένας διετέλεσε Πρόεδρος της Βουλής για μία ημέρα και έσπευσε να διορίσει την κόρη του στη Βουλή. Φυσικά τα έκαναν και οι προηγούμενοι. Κι άλλα έκαναν οι προηγούμενοι. Αυτό που πρόσφατα η Περιφέρεια Αττικής της κυρίας Δούρου ασφαλτόστρωσε ένα χωματόδρομο της αρμοδιότητάς της ακριβώς μέχρι την είσοδο του εξοχικού του κ. Δραγασάκη (και όχι τον υπόλοιπο χωματόδρομο); Όπως και τα ρουσφέτια, είναι απόλυτα ενδεικτικό των γελοίων πραγμάτων που κάνουν κυβερνήσεις που θεωρούν ότι το κράτος είναι ένα βαζάκι με μέλι για να τρώνε. Κι ετούτη η κυβέρνηση ακριβώς έτσι το είδε. Μα οι 1,4 εκατομμύριο ψηφοφόροι προφανώς κι αυτό το προσπερνούν. Προφανώς δεν τους πτοεί. Το καταπίνουν και πάνε παρακάτω. Ίσως να μην το θεωρούν σημαντικό. Ίσως να πιστεύουν ότι, εντάξει, έφαγαν κι αυτοί όσο μπορούσαν, τι να κάνουν, όλο στην απ’ έξω ήταν μέχρι τώρα καίτοι, οι περισσότεροι, ευκατάστατα μέλη της οικονομικής ελίτ της χώρας. Ας το παραβλέψουμε.

Το πώς όμως η κυβέρνηση αυτή εκμεταλλεύτηκε, υποβάθμισε, χειραγώγησε και τελικά εξευτέλισε τους θεσμούς του κράτους, δεν ήταν σημαντικό; Η απόλυτη εξαχρείωση της κοινοβουλευτικής διαδικασίας, που δεν έχει πρόηγούμενο στην ιστορία, δεν είναι κόκκινη γραμμή; Και οι προηγούμενες κυβερνήσεις πέρναγαν άσχετες και/ή εκπρόθεσμες τροπολογίες στα νομοσχέδια (πράγμα που τις καθιστά αυτόματα αντισυνταγματικές) κυρίως για να εξυπηρετήσουν ρουσφέτια στη ζούλα, χωρίς να τα πάρει χαμπάρι κανείς, αλλά ποτέ σε αυτό το βαθμό, ποτέ σε αυτή την κλίμακα. Τέσσερις τροπολογίες ανά νομοσχέδιο έβαζαν οι “σαμαροβενιζέλοι” στην κορύφωση της δικιάς τους εποποιίας, δώδεκα έβαζαν οι ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ, σύμφωνα με έναν πρόσφατο υπολογισμό. Οι άνθρωποι έβαζαν τροπολογίες με ρουσφέτια ακόμα και σε κυρώσεις διεθνών συμφωνιών. Το αποκορύφωμα του εξευτελισμού ήταν η πρωτοφανής έγγραφη δέσμευση των βουλευτών των ακροδεξιών ΑΝΕΛ που δεσμεύονταν να υπερψηφίσουν ό,τι φέρει η κυβέρνηση, παρ' όλο που τυπικά εξακολουθούσαν να παραμένουν μέλη της αντιπολίτευσης για να μη χάσει τα προνόμιά του ο αρχηγός τους. Αυτά τα πράγματα δεν έχουν ξαναγίνει ποτέ. Δεν ήταν κόκκινη γραμμή αυτή;

Ή, μήπως, οι καταγγελίες εισαγγελέων για την δράση ενός υπουργού-Ρασπούτιν που πίεζε για την στοχοποίηση πολιτικών αντιπάλων; Οι διαρκείς απόπειρες επιρροής και υπονόμευσης της δικαιοσύνης; Η περίπτωση της κ. Θάνου, που όταν έφυγε από την θέση της ως Πρόεδρος του Αρείου πήγε καρφί σύμβουλος στο γραφείο του πρωθυπουργού, και μετά διορίστηκε πρόεδρος της υποτίθεται ανεξάρτητης Επιτροπής Ανταγωνισμού; Ένας διορισμός που, παρεμπιπτόντως, εγκρίθηκε από τη Βουλή μόνο χάρη στις ψήφους των βουλευτών της Χρυσής Αυγής, που είναι όλοι υπόδικοι για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση και σωρεία άλλων αδικημάτων.

Ή το άλλο; Η συστηματική και λυσσαλέα μάχη για τον έλεγχο των ΜΜΕ, για την εξαφάνιση όσων δεν ήταν φιλικά, για την δημιουργία νέων, πειθήνιων και πιστών. Η αντικατάσταση παλιών ολιγαρχών των media με νέους, φίλα προσκείμενους. Εκείνη η γελοία, εξευτελιστική -και αντισυνταγματική- διαδικασία δημοπρασίας των τεσσάρων (τόσες τις όριζε ένα Ινστιτούτο που βρήκε ο αρμόδιος υπουργός) τηλεοπτικών αδειών. Οι καταγγελίες του κ. Μαρινάκη ότι του ζητούσαν να πληρώσει την άδεια του κ. Καλογρίτσα. Ο έλεγχος της ΕΡΤ και του ΑΠΕ, ιστορικών εφημερίδων που απέκτησαν νέα, “φιλική” ιδιοκτησία και (χυδαίων ή μη) φυλλάδων των λίγων εκατοντάδων φύλλων σε κομματική αποστολή.

Τίποτε από αυτά δεν ήταν αρκετό; Ούτε ο εξευτελισμός της Βουλής, ούτε η χειραγώγηση της δικαιοσύνης, ούτε η επιχείρηση εγκατάστασης ενός νέου μιντιακού κατεστημένου; Καταπίνονται όλα αυτά; Από ό,τι φαίνεται, καταπίνονται.

Ο Πετσίτης όμως; Ο κολλητός του κ. Παππά που βρέθηκε ακριβοπληρωμένος σύμβουλος καταχρεωμένων επιχειρήσεων και περιφερόταν ως “εκπρόσωπος του Μαξίμου”; Η σχέση του κύπριου δικηγόρου Αρτέμη Αρτεμίου, η επίσκεψη του Ν. Παππά σε φυλακισμένο για εκβίαση πολιτικό στέλεχος στην Κύπρο, η υπόθεση της πώλησης βλημάτων στη Σαουδική Αραβία; Το ότι το έργο κατασκευής μιας εθνικής οδού κόπηκε σε κομμάτια ώστε να μπορεί να τα διεκδικήσει ο εργολάβος που ήταν κουμπάρος του Υπουργού; Ή και άλλα, πιο μικρά: το καταναλωτικό δάνειο 100.000 ευρώ του αναπληρωτή υπουργού Πολάκη από την Τράπεζα Αττικής; Το βαθύπλουτο ζεύγος υπουργών Παπαδημητρίου-Αντωνοπούλου, που έπαιρνε επίδομα ενοικίου 1000 ευρώ το μήνα; Εκείνο τον ανθυπαστυνόμο που βεβαίωσε τη μεταφορά μετοχών του κ. Φλαμπουράρη σε βολική ημερομηνία ώστε να μην έχει πρόβλημα με το πόθεν έσχες, ο οποίος (ανθυπαστυνόμος) μετά κατέβηκε υποψήφιος στις περιφερειακές εκλογές με την κ. Δούρου; Τον διοικητή του κρατικού Νικαίας με τα τέσσερα πλαστά πτυχία; Αυτή η κυβέρνηση είχε κάνει Γενική Γραμματέα για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς την πρώην διευθύντρια του γραφείου του κ. Παπαγγελόπουλου (τον οποίο κάποιοι ταυτοποποιούν ως το διαβόητο προαναφερθέντα "Ρασπούτιν") και πληρεξούσια δικηγόρο κυπριακής εταιρείας με έδρα τα γραφεία του προαναφερθέντος κ. Αρτεμίου, και μέλος ΔΣ εταιρείας που παίρνει δημόσια έργα.

Ούτε αυτά έχουν σημασία; Ασφαλώς, θρυλικές μορφές του πολιτικού προσωπικού προηγούμενων δεκαετιών έπαιρναν μίζες εκατομμυρίων και τα σκάνδαλα που μαθαίνονταν (πολλά χρόνια μετά) ήταν μεγαλύτερης κλίμακας καθώς υπήρχαν περισσότερα λεφτά για φάγωμα, αλλά τα παραπάνω δείγματα, όλο αυτό το κλίμα ηθικής χαλαρότητας και ροπής στη μάσα, στα προνόμια και τα δωράκια που έρχονται με την εξουσία, δεν είναι απολύτως ενδεικτικά μιας ολόιδιας ποιότητας, ακόμα και ελλείψει (μέχρι αποδείξεος του εναντίου) σκανδάλων μεγέθους υποβρυχίων; Ασφαλώς και είναι. Αλλά ούτε αυτό μοιάζει να επηρεάζει 1,4 εκατομμύρια φίλους μας.

Μήπως τότε η ασχετοσύνη και η ανικανότητα; Μια κυβέρνηση αναλαμβάνει να διοικήσει και να διαχειριστεί, να σχεδιάσει και να υλοποιήσει. Είναι δουλειά. Δεν είναι μικρό πράγμα. Αυτή η κυβέρνηση τα έκανε θάλασσα σε τόσο πολλά πράγματα, τόσο πολύ και τόσο εξώφθαλμα, που είναι να απορεί κανείς πώς έχουμε ακόμα ηλεκτρικό ρεύμα. Αν και, έτσι που κατάντησαν τη ΔΕΗ, αν συνεχιστεί για λίγους μήνες (ίσως λίγες εβδομάδες) ακόμα αυτή η ιστορία, σχεδόν σίγουρα δεν θα έχουμε.

Τι έκαναν λάθος λοιπόν; Και τι δεν έκαναν. Από τα μεγάλα και τα σημαντικά μέχρι τα μικρά και τα ασήμαντα. Η φριχτή αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης. Οι αποκρουστικές εικόνες από το Αιγαίο, η νωθρή, νωχελική, παθητική στάση της κυβέρνησης που έβλεπε τα κύματα των δυστυχισμένων να περνούν και τις αποφάσεις να λαμβάνονται ερήμην της αλλού, την ώρα που ανεκδιήγητα στελέχη της αποφαίνονταν ότι "λιάζονται". Η αδιαφορία για το όνειδος της Μόριας, για τις αποκρουστικές συνθήκες στα στρατόπεδα συγκέντρωσης όπου στοιβάζονται οι πρόσφυγες, από μια κυβέρνηση που υποτίθεται ότι ενδιαφέρεται ιδιαίτερα γι' αυτό το θέμα. Η μυστική, επαναλαμβανόμενη και παράνομη επαναπροώθηση δεκάδων Τούρκων προσφύγων που προσπαθούν να δραπετεύσουν από το καθεστώς Ερντογάν μέσω Έβρου, από τις ελληνικές αρχές χωρίς να βγάζει κανείς κιχ.

Η ολοκληρωτική απαξίωση της εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες, από την κατάργηση των Συμβουλίων των πανεπιστημίων για να μη διαταραχτεί ο χυλός της ακαδημαϊκής και διοικητικής μετριότητας, μέχρι τη διαιώνιση και την ενδυνάμωση της ανομίας και της εγκληματικότητας μέσα στα κτίρια-αχούρια των Πανεπιστημίων. Η απαξίωση των προτύπων και των πειραματικών σχολείων, τα δεκάδες χιλιάδες μικρά παιδιά που δεν βρίσκουν θέση κάθε χρόνο σε παιδικούς σταθμούς. Η πλήρης αδιαφορία για τις διεθνείς εξελίξεις, για τα εκπαιδευτικά συστήματα προηγμένων χωρών, για τις ανάγκες της αγοράς. Εδώ αυτοί ιδρύουν ακόμα περισσότερες Νομικές σχολές και μετονομάζουν τα ΤΕΙ σε ΑΕΙ. Τόσο μπορούν.

Και όλα τα υπόλοιπα καταρρέουν επίσης. Η ΔΕΗ, ο μεγαλύτερος εργοδότης στην Ελλάδα, ένα μέχρι πρόσφατα γιγάντιο μονοπώλιο, διαλύεται υπό το βάρος των χρεών (και εξακολουθεί να καίει λιγνίτη και να πουλάει πανάκριβα το ρεύμα στις επιχειρήσεις, και η κυβέρνηση εξακολουθεί να προσθέτει άσχετες χρεώσεις στους λογαριασμούς των πολιτών). Οι συρμοί του μετρό περνάνε όλο και πιο σπάνια, οι συρμοί του ΗΣΑΠ είναι μονίμως μπογιατισμένοι με γκραφίτι, τα χαλασμένα λεωφορεία του ΟΑΣΑ και του ΟΑΣΘ στοιβάζονται στις μάντρες, τα ΕΛΤΑ διαλύονται κι αυτά. Στο Υπουργείο Εξωτερικών τους κάηκε ο σκληρός δίσκος και χάθηκαν τα email. Ο διαβόητος νόμος Παρασκευόπουλου, η πρωτοφανής ανοχή σε συγκεκριμένους τύπους βίας ανομίας, η απίστευτη πολιτική μεσολάβηση για να πάει ο τρομοκράτης σίριαλ-κίλερ σε πιο άνετη φυλακή για να περνάει καλύτερα, το παράδοξο φαινόμενο τρομοκράτες να επιτίθενται στην αντιπολίτευση και σε ΜΜΕ που κάνουν κριτική στην κυβέρνηση. Ούτε αυτά έχουν σημασία;

Και πού είναι τα άλματα στα θέματα των ανθρώπινων δικαιωμάτων, για τα οποία μόνο οι φιλελεύθεροι και οι αριστεροί ενδιαφέρονται; Πέρασε το σύμφωνο συμβίωσης για τα ομόφυλα ζευγάρια (και ο κ. Μητσοτάκης το ψήφισε), αλλά δεν πέρασε ούτε ο πολιτικός γάμος, ούτε η τεκνοθεσία. Κάτι πήγαν να ψελλίσουν για χωρισμό εκκλησίας και κράτους, αλλά φυσικά ακολούθησε άλλη μια κωλοτούμπα και να τα χειροφιλήματα στην κραταιά ιεραρχία χωρίς περαιτέρω συζήτηση. Ο Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου παραιτήθηκε, επειδή η κυβέρνηση επιχείρησε να αλλοιώσει τη σύνθεση της Επιτροπής “για να την καταστήσει δυσλειτουργική έως πλήρως αδρανή”, όπως έγραψε.

Και έχουμε φτάσει μέχρι εδώ κάτω και δεν έχουμε πει τίποτε για την οικονομία. Αλλά αυτά ίσως να τα ξέρετε καλύτερα. Η πιο μνημονιακή από τις μνημονιακές κυβερνήσεις πέρασε μέτρα σκληρής λιτότητας με συγκεκριμένο σκοπό και συγκεκριμένη φιλοσοφία: να εξαφανίσουν τη μεσαία, παραγωγική τάξη, να την γονατίσουν στους φόρους, ώστε να περάσει την κρίση όσο πιο ανώδυνα γίνεται η άμεσα εξαρτημένη από το κράτος εκλογική πελατεία. Κι έτσι η φορολογία εξακοντίστηκε στα ουράνια, η κοινωνική πολιτική περιορίστηκε μόνο σε ό,τι επέβαλε το μνημόνιο (πράγματα που σήμερα η κυβέρνηση ψευδώς διαφημίζει ως δικές της πρωτοβουλίες), προμηθευτές του δημοσίου αφήνονταν απλήρωτοι για να συσσωρευτούν πλασματικά πλεονάσματα για να δοθούν ως δωράκια στους ψηφοφόρους. Τίποτε δεν έγινε για να έρθουν επενδύσεις, αν και ό,τι συμφωνίες είχαν προετοιμαστεί από τους προηγούμενους (η COSCO, η Fraport, το Ελληνικό) υπογράφηκαν, έστω και με γκρίνιες και μουτράκια, από τους τωρινούς, που πριν τις πολεμούσαν λυσσαλέα. Αλλά τα γραφειοκρατικά εμπόδια παραμένουν, το φορολογικό βάρος και οι ιλιγγιώδεις εισφορές παραμένουν, οι τράπεζες είναι νεκροζώντανες και δεν χρηματοδοτούν τίποτε, επενδύσεις άλλες δεν έρχονται, καλές δουλειές δεν ανοίγουν, κι έτσι όσοι Έλληνες δεν βολεύονται στις λίγες κακοπληρωμένες και εποχικές δουλειές που ανοίγουν ή με τη σύνταξη της μαμάς και του μπαμπά, φεύγουν. Εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες φεύγουν. Δραπετεύουν.

Αλλά ούτε αυτό τους πτοεί τους ψηφοφόρους. 1,4 εκατομμύρια άνθρωποι. Όλα μαζί τα παραπάνω από ό,τι φαίνεται δεν είναι αρκετά για να κοιτάξουν μήπως υπάρχει κάποια καλύτερη επιλογή στο πολιτικό μας σύστημα.

Δεν τους ενόχλησε, άραγε, ότι όλα αυτά γίνονταν παράλληλα και σε ένα περιβάλλον χυδαιότητας, ξιπασιάς, απολίτιστου θυμού και διχαστικού μίσους; Τον συχνά ντροπιαστικό λόγο του ίδιου του πρωθυπουργού, ειδικά σε διεθνή κοινά; Αυτά δεν είχαν σημασία; Να σας θυμίσω τα χυδαία non-papers του Μαξίμου με το γηπεδικό λεξιλόγιο. Τα “στα τέσσερα”. Το ζόφο των στρατευμένων φυλλάδων που επιτίθενται εναντίον πολιτικών αντιπάλων και των οικογενειών τους με κατασκευασμένα σκάνδαλα και fake news. Την εργαλειοποίηση εκατοντάδων τρολ στα social media για να χύνουν χολή, μίσος και διχαστικό φθόνο. Να σας θυμίσω (όχι ότι μπορείτε να τον ξεχάσετε εύκολα, μολονότι τον έχουνε κλειδώσει κάπου αυτή την προεκλογική περίοδο) τον “αψύ” Παύλο Πολάκη, τον με τις τρεις πρωτόδικες καταδίκες για εξύβριση ή συκοφαντική δυσφήμιση, αυτόν που καπνίζει μέσα στο υπουργείο του κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου, αναπληρωτής υπουργός υγείας, που δεν δίστασε να επιτεθεί σε αντίπαλο υποψήφιο με αναπηρία, με τον πρωθυπουργό να τον σιγοντάρει από δίπλα και να τον καλύπτει, αποκαλώντας και ο ίδιος τον υποψήφιο “γλάστρα” που “τον περιφέρουν εδώ κι εκεί”.

Αλλά είπε κι άλλα αξέχαστα ο πρωθυπουργός μας, για τον “frozen war”, για τη συγγραφέα “Ναόμι Κάμπελ”, τη “στροφή 360 μοιρών”, για τα “έτη φωτός” ως μονάδα μέτρησης του χρόνου, ή την αξέχαστη παροιμία “we eat the camel and and we have the queue”. Θυμάστε τη συνέντευξή του με τον Μπιλ Κλίντον στα (αν τολμώ να τα αποκαλέσω έτσι) αγγλικά; Τα τέσσερα χρόνια που πέρασαν ήταν μια διαρκής υπενθύμιση ότι ο ηγέτης της κυβέρνησης της χώρας μας ήταν ένας άνθρωπος με στενούς ορίζοντες, περιορισμένες γνώσεις αλλά και προφανείς δυσκολίες σε πολλές περιπτώσεις να ηγηθεί με αξιοπρέπεια, σοβαρότητα, γνώση και ήθος.

Αλλά ούτε αυτό επηρέασε πολλούς.

Και ξέρετε κάτι; Μπορεί να ήταν κάτι άλλο αυτό που επιτρέπει μέχρι και σήμερα σε 1,4 εκατομμύρια συμπολίτες μας να μην πτοούνται, να μην αλλάζουν γνώμη, να παραμένουν πιστοί. Το τελευταίο οχύρωμα, η φαντασίωση ότι αυτοί εδώ, αν και ψεύτες, ανίκανοι, άχρηστοι και διεφθαρμένοι, τουλάχιστον δεν εξυπηρετούν το “κατεστημένο” που προϋπήρχε, τους επιχειρηματίες και “αυτούς που μας έφεραν ως εδώ”. Ότι, τουλάχιστον, αυτοί εδώ δεν ήταν με την προϋπάρχουσα “διαπλοκή”.

Αυτό ήταν το τελευταίο ψέμα. Άντεξε για πολύ καιρό. Πολλοί ακόμη το πιστεύουν. “Πολεμάμε τη διαπλοκή και τα συμφέροντα των ολιγαρχών”, λένε. Εκτός από του Σαββίδη, του Βαρδινογιάννη, της Αγγελοπούλου, του Γιαννακόπουλου, του Κόκκαλη, του Λαυρεντιάδη, του Μπόμπολα, του Κοντομηνά, του Καλογρίτσα και άλλων.

“Καταψηφίζουμε αυτούς που μας έφεραν μέχρι εδώ”, λένε. Εκτός από τον Κουρουμπλή, το Σπίρτζη, τον Παπαγγελόπουλο, το Τζουμάκα, το Ραγκούση, την Κατσέλη, τη Τζάκρη, τον Κοτζιά, τον Κατρούγκαλο, τον Κοτσακά, το Μάρδα, τον Τόσκα, τον Τσουκαλά, το Μυλόπουλο, το Ρουμελιώτη, την Ξενογιαννακοπούλου, το Μπίστη, το δικηγόρο του Κοσκωτά, τον Άρη Σπηλιωτόπουλο και τόσους άλλους.

“Ήρθε η ώρα των πολλών”, λένε, αλλά εμείς μετά πηγαίνουμε για διακοπές με το κότερο του εφοπλιστή.

Όπως αποδεικνύεται, ούτε αυτά αρκούν για να πει το 1/4 των ψηφοφόρων “φτάνει”. “Όχι άλλο”. “Δοκίμασαν και απέτυχαν, τόσο ολοκληρωτικά και οδυνηρά που αναρωτιέται κανείς πώς θα μπορούσαν να τα πάνε χειρότερα”.

Και δεν έχουμε καν αγγίξει ακόμα τις Πρέσπες.

Δεν θα πούμε πολλά λόγια γι’ αυτό το θέμα εδώ, καθώς είναι ένα θέμα που διχάζει. Η ουσία του έχει συζητηθεί καλύτερα αλλού. Αλλά εδώ πρέπει να πούμε ότι είναι μια σημαντική συμφωνία, η όμως οποία προέκυψε με τον χειρότερο δυνατό τρόπο. Μια ευκαιρία για συναίνεση και εθνική σύμπνοια, την οποία αυτή η κυβέρνηση την πήρε και την εργαλειοποίησε όχι με σκοπό να λύσει ένα εθνικό θέμα, αλλά να διαλύσει την αντιπολίτευση. Και έτσι δεν πέτυχε καμία συναίνεση, καμία σύμπνοια. Ούτε και να διαλύσει την αντιπολίτευση. Με τον τρόπο που το χειρίστηκε γέννησε μόνο διχασμό, χολή, εθνικισμό και ένα απέραντο αίσθημα ντροπής και εξαπάτησης σε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Ό,τι κι αν πιστεύει κανείς για το θέμα, το ότι πέρασε με μόλις 153 ψήφους από τη Βουλή είναι μια ήττα για τη χώρα μας και τον πολιτικό της πολιτισμό. Αλλά ούτε σε αυτό κολλάνε οι 1,4 εκατομμύριο συμπολίτες μας.

Και, να σας πω κάτι; Εντάξει. Έστω ότι κάποια από τα παραπάνω δεν τα θεωρούν σημαντικά ή, έστω, χειρότερα από αυτά που έκαναν “οι προηγούμενοι”. Έστω ότι κάποια από τα πιο σημαντικά δεν τα διάβασαν, ή δεν έμαθαν ακριβώς τι συνέβη, ή μπόρεσαν να κάνουν ότι τα ξεχνάνε, ή τα ξέχασαν στ’ αλήθεια ή, τέλος πάντων, δεν τα έχουν δει ποτέ όλα μαζεμένα σε ένα μέρος έτσι με το νι και με το σίγμα, για να φαίνεται το πλήθος και το μέγεθος της ανικανότητας, της ανηθικότητας και της ασχετοσύνης. Έστω, σας λέω και το άλλο, που δεν το θεωρώ πιθανό, ότι κάποιοι από αυτούς τους πολίτες είναι κομμάτι του διεφθαρμένου πελατειακού πολιτικού μας πολιτισμού, και όλα αυτά που αναφέρθηκαν μέχρι τώρα δεν τους ενοχλούν, ίσα ίσα. Τα εγκρίνουν. Δεν το νομίζω. Αλλά έστω ότι κι αυτό ισχύει.

Πώς όμως ξεπέρασαν το Μάτι;

Πώς άντεξαν το Μάτι;

Γιατί έχω την εντύπωση ότι περισσότεροι φυλλορρόησαν βλέποντας τον πρωθυπουργό να ρεμβάζει στο κότερο του εφοπλιστή, από αυτούς που έβαλαν την κόκκινη γραμμή τους στο Μάτι;

Στο Μάτι κάηκαν 102 άνθρωποι, περιουσίες και αυτοκίνητα, αλλά εξατμίστηκε και κάθε προσωπείο ανθρωπιάς και αξιοπρέπειας από αυτούς που το 2015 επιλέξαμε να μας εκπροσωπούν και να μας προστατεύουν. Πώς είναι δυνατόν ένας πολίτης να παρακολούθησε στην τηλεόραση τη γελοία “συσκεψη” το βράδυ της φρίκης, τη γελοία συνέντευξη τύπου, τους χάρτες με τους δήθεν εμπρησμούς, το ”ψάχνω να βρω λάθη και δε βρίσκω” του αρμόδιου Υπουργού, τον άλλο ακροδεξιό υπουργό να επιτίθεται στους "οικοπεδοφάγους" πυρόπληκτους, πώς γίνεται να τα κοιτάζει όλα αυτά και να μην λέει “ως εδώ”; Πώς ακούς τον πρωθυπουργό να λέει "και να 'παιρνες αυτά τα δύο χιλιάδες ευρώ θα τα 'χανες, θα τα σπατάλαγες" στους πυρόπληκτους και να μην λες “φτάνει”; Πώς αντέχεις το πόσο άργησαν να δημοσιεύσουν τα ονόματα των πυρόπληκτων. Το πόσο άργησαν να παραιτηθούν οι υπεύθυνοι. Το ότι λίγους μήνες μετά, κι αφού υποσχέθηκαν να κυνηγήσουν τους καταπατητές και θα φέρουν τις μπουλντόζες, αντ’ αυτού έφεραν άλλον ένα νόμο για να σώσουν οι καταπατητές τα αυθαίρετά τους και να τους πουλήσουν τους ψήφους τους. Το ότι ο Γενικός Γραμματέας πολιτικής προστασίας, ένα διορισμένο βύσμα, εντελώς ακατάλληλο για μια τόσο κρίσιμη θέση, χρειάστηκε 14 ημέρες να παραιτηθεί και μετά κατέβηκε υποψήφιος δήμαρχος στην Ανδρο. Με το ΣΥΡΙΖΑ. Τη Ρένα Δούρου σε προεκλογικό σποτάκι με φόντο τα καμμένα να υποστηρίζει ότι η ίδια είναι το πραγματικό θύμα της υπόθεσης.

Πώς το άντεξαν αυτό; Όλοι αυτοί οι Έλληνες πολίτες. Πώς το χώνεψαν; Και πώς το χώνεψαν όταν έρχεται επιπλέον όλων των άλλων προαναφερθέντων, ένα σάπιο κερασάκι σε μια τούρτα που ζέχνει; Πού βάζουν το όριο όλοι αυτοί οι συνάνθρωποί μας, τέλος πάντων; Τι θα έπρεπε να γίνει για να το πάρουν απόφαση ότι αυτή η ομάδα ανθρώπων μάλλον ήταν μια λανθασμένη επιλογή για τη διακυβέρνηση αυτού του (ή οποιουδήποτε άλλου) τόπου;

Οπωσδήποτε η διακυβέρνηση μιας χώρας είναι πολύ δύσκολο πράγμα. Δεν είναι μικρό ούτε απλό. Χίλιες δικαιολογίες υπάρχουν για πολλές από τις παραπάνω αποτυχίες, δεκάδες φωτεινές εξαιρέσεις στους κόλπους ακόμα και αυτής της κυβέρνησης. Σας διαβεβαιώ γι' αυτό. Αλλά δεν νομίζω ότι η αξιολόγηση που προκύπτει όταν κάποιος τα βάλει κάτω όλα αυτά -και ίσως και πάμπολλα ακόμα που ξεχνώ- είναι άδικη. Η κυβέρνηση αυτή απέτυχε στα περισσότερα από αυτά που κλήθηκε να υλοποιήσει, κατάφερε ελάχιστα πράγματα ουσίας από μόνη της (περισσότερα, αν αναλογιστεί κανείς αυτά που την υποχρέωσε η τρόικα να κάνει) και σε όλες τις κρίσιμες προκλήσεις αποδείχτηκε είτε κατώτερη των προσδοκιών (στην καλύτερη περίπτωση) είτε απόλυτα καταστροφική. Η επόμενη, όποια κι αν είναι, μπορεί να αποδειχτεί χειρότερη. Μπορεί σε τέσσερα χρόνια το αντίστοιχο κείμενο να είναι ακόμη μεγαλύτερο. Δεν το ξέρουμε αυτό. Τα παραπάνω όμως τα ξέρουμε. Όλοι μας.

Και καταλήγω λέγοντας το εξής.

Στις εκλογές της 7ης Ιουλίου συμμετέχουν 20 κόμματα. Αυτοί οι άνθρωποι 1,4 εκατομμύρια Έλληνες περίπου, πραγματικά πιστεύουν πως ούτε ένα από τα υπόλοιπα δεν θα μπορούσε να καταφέρει κάτι καλύτερο;