16 Αυγούστου 1974: η ιστορική μάχη της ΕΛ.ΔΥ.Κ.

του Δημήτρη Κωνσταντινίδη
Πηγή : ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ

Στις 16 Αυγούστου του 1974, έγινε η μεγάλη μάχη του Στρατοπέδου της ΕΛ.ΔΥ.Κ. στην Κύπρου, όπου δύο λόχοι, χωρίς βαρύ οπλισμό, αντιμετώπισαν 2.500 Τούρκους στρατιώτες, υποστηριζόμενους από 2 ίλες μέσων αρμάτων Μ48 (30 άρματα).
(φωτ.Τουρκικό άρμα M47 τυλιγμένο στις φλόγες μετά από επιτυχή βολή πυροβόλου της Εθνικής Φρουράς.)

Αφού είχαν προηγηθεί δύο επιθέσεις την 14η και 15η Αυγούστου, οι οποίες αποκρούσθηκαν από τους λιγοστούς υπερασπιστές του στρατοπέδου, οι Τούρκοι αποφάσισαν αυτήν την φορά, να χρησιμοποιήσουν τα άρματα τους για να τελειώνουν επιτέλους με αυτόν τον θύλακα αντίστασης των Ελλήνων στρατιωτών.

Έτσι αφού προηγήθηκε ένας τρίωρος ανηλεής βομβαρδισμός του Στρατοπέδου με όλμους μεγάλου διαμετρήματος, 2.500 Τούρκοι στρατιώτες καλυμμένοι πίσω από 30 άρματα που σχημάτιζαν ένα τεράστιο «Υ» επιτέθηκαν στις 11.30 το μεσημέρι κατά της ΕΛ.ΔΥ.Κ. Ήταν φανερό ότι προσπαθούσαν να σχηματίσουν μία τεράστια λαβίδα για να κλείσουν μέσα σε αυτήν, τους αμυνόμενους, και κατ’ ανάγκη πια αβοήθητους Έλληνες στρατιώτες (αφού πριν από μια μέρα το 11ο Τακτικό Συγκρότημα της Ελληνοκυπριακής Εθνικής Φρουράς, είχε εγκαταλείψει το Στρατόπεδό του, για να μην υπερφαλαγγισθεί, πράξη όμως που άφησε ακάλυπτη από δεξιά την ΕΛ.ΔΥ.Κ.). Εκείνη την ώρα που άρχισε η επίθεση, σταμάτησε η προπαρασκευή της με τον τρίωρο βομβαρδισμό από τους τουρκικούς όλμους, και άρχισε τους βομβαρδισμούς η κυρίαρχη από την πρώτη μέρα του πολέμου, στους αιθέρες, Τουρκική Αεροπορία. Τίποτα δεν είχε μείνει όρθιο μέσα στο Στρατόπεδο. Όλα τα παραπήγματα είχαν ανατιναχθεί, οι αποθήκες το ίδιο, παντού στο έδαφος υπήρχαν τεράστιοι κρατήρες από τις εκρήξεις των όλμων και των βομβών των 500 λιβρών, και όλα είχαν μια εικόνα «κολάσεως».

Μέσα σε αυτήν την κόλαση, μια χούφτα πραγματικά γενναίων αγωνίσθηκαν να συγκρατήσουν την πλημμυρίδα από τους σιδηρόφρακτους απόγονους του Αττίλα. Οι άνδρες της ΕΛ.ΔΥ.Κ. όσο μαχητικό σθένος και αν διέθεταν, ήταν πια εκ των πραγμάτων αδύνατο να αντιτάξουν το ίδιο αποτελεσματική άμυνα όπως τις προηγούμενες ημέρες. Αλλά ακόμα και αυτή η αποτελεσματική απαγκίστρωσή τους από το στρατόπεδο όταν τα τουρκικά τανκς ήταν ήδη μέσα σε αυτό, γινόταν σχεδόν αδύνατη διότι πρώτον ήταν εκτεθειμένοι από δεξιά, λόγω της αποχώρησης του 11ου Τ.Σ., ενώ αριστερά οι Τούρκοι ήδη έκαναν επίθεση στο προάστιο του Αγ.Παύλου που υπερασπιζόταν ο ηρωικός Ταγματάρχης Δημήτριος Αλευρομάγειρος με το 336 Τ.E. Τέλος η απαγκίστρωση προς την Σχολή Γρηγορίου, όπου βρισκόταν σε διασπορά και η υπόλοιπη δύναμη της ΕΛ.ΔΥ.Κ. (όπισθεν του Στρατοπέδου), θα ήταν πραγματική αυτοκτονία διότι θα έπρεπε να διανύσουν 1.500 μέτρα «γυμνής» ανηφοριάς, εντελώς ακάλυπτοι (δεν υπήρχε ούτε ένα δένδρο, ούτε ένας θάμνος στον χώρο), υπό τα πυρά πεζικού, πυροβολικού και αεροπορίας των Τούρκων. Από ελληνοκυπριακής πλευράς δεν υπήρχε ούτε η ελάχιστη κάλυψη πυροβολικού ή αντιαρματικών, που θα διευκόλυνε την διολίσθηση.

Όταν πλέον το μισό στρατόπεδο ήταν κάτω από τις ερπύστριες των αρμάτων των Τούρκων, δόθηκε η διαταγή της υποχώρησης και εγκατάλειψης του Στρατοπέδου. Εκεί δημιουργήθηκαν τραγικές, αλλά και ηρωικές στιγμές άπειρου μεγαλείου μεταξύ των Ελλήνων αξιωματικών, υπαξιωματικών και οπλιτών. Ο στρατιώτης Ηλίας Σταυράκης, πρόλαβε και μέσα στα πυρά προερχόμενα από τα πολυβόλα των 0.50, των αρμάτων, παίρνει την σημαία του Συντάγματος από τον λόχο διοικήσεως για να μην πέσει στα χέρια των Τούρκων. Διακινδύνευσε την ζωή του, για ένα «πανί» που κάποια χρόνια αργότερα, ορισμένοι «ψευτοπροοδευτικοί» κουλτουριάρηδες, υπό την «κλαγγή του ταβλιού στα Εξάρχεια», θα αποκαλέσουν «κωλόπανο», όταν δημιουργήθηκε σάλος, που κάποιοι αναρχικοί του έβαλαν φωτιά σε ένδειξη αντίστασης στην «κυβερνητική εξουσία». Αλλά για εκείνον τον ατρόμητο στρατιώτη ήταν το σύμβολο ενός αγώνα που δεν τελείωσε με την κατάπαυση του πυρός στα τέλη του Αυγούστου του 1974.

Μετά την διαταγή της απαγκίστρωσης, οι 70-80 τελευταίοι υπερασπιστές του Στρατοπέδου, που έμειναν εκεί για να καλύψουν τους συναδέλφους τους που ανηφόριζαν το ύψωμα της Σχολής Γρηγορίου, έπεφταν νεκροί, άλλοι στα πρόχειρα ορύγματά τους γαντζωμένοι στα Μ1 τους, άλλοι καταπλακωθέντες από τα τουρκικά τανκς, αφού έριξαν απεγνωσμένα την τελευταία χειροβομβίδα τους.

Υπάρχει μια ενδιαφέρουσα μαρτυρία για τον τελευταίο «αλφαμίτη» της πύλης του στρατοπέδου, «αγνοούμενο» στρατιώτη Κρατημένο. Με την απαγκίστρωση, ο βοηθός πολυβολητής, στρατιώτης Λύνγκος (σήμερα «αγνοούμενος») τραυματίστηκε στα πόδια. Έσπευσαν αμέσως κοντά του, οι φίλοι του στρατιώτες Μουλακάκης και Κρατημένος (ο δεύτερος εκείνη την ημέρα είχε υπηρεσία σαν «αλφαμίτης» στην Πύλη). Ο Λύνγκος δεν μπορούσε να κινηθεί. Ο Μουλακάκης κατάλαβε ότι ήταν ανώφελο να παραμείνουν εκεί μία και σε αυτό το σημείο του στρατοπέδου τα τουρκικά τανκς απείχαν μόλις 50 μέτρα. Είπε στον Κρατημένο να φύγουν. Εκείνος όμως, παρόλο ότι ήταν μάγειρος στην ειδικότητα του είπε (μαρτυρία του στρατιώτη Μουλακάκη στο ΓΕΕΦ): «Φύγε εσύ. Θα μείνω εδώ με τον Λύνγκο». Φεύγοντας ο στρατιώτης Μουλακάκης γύρισε για τελευταία φορά και τον είδε στο όρυγμά του, να ρίχνει με το Τόμσον ριπές κατά των Τούρκων που προσπαθούσαν να περάσουν το αγκαθωτό συρματόπλεγμα, καθυστερώντας όσο μπορούσε την διείσδυσή τους, έτσι ώστε να καλύψει την υποχώρηση των συντρόφων του. Κανένας δεν είδε ποτέ πια τον τελευταίο «αλφαμίτη» της Πύλης, ο οποίος μαζί με τον στρατιώτη Λύνγκο (και τόσους άλλους) από τότε αναφέρεται στην λίστα των «αγνοουμένων» της Κυπριακής Προδοσίας (και όχι Τραγωδίας, όπως συνηθίζεται να την αποκαλούν).

Κατά την δραματική αποχώρηση από το Στρατόπεδο, ο επίσης «αγνοούμενος» ανθυπασπιστής Κωνσταντίνος Κέντρας, έμεινε εκεί με τους άνδρες του να καλύψει, τον όλο και όλο ένα λόχο ανδρών, που είχαν απομείνει και απαγκιστρώνονταν. Οι τελευταίοι άνδρες που απαγκιστρώθηκαν και επέζησαν ανέφεραν στο ΓΕΕΦ, ότι τον είδαν με το Τόμσον στο χέρι να διατάζει ατάραχος τους άνδρες του να διασκορπιστούν, για να αντιμετωπίσουν τους Τούρκους, που έμπαιναν στο Στρατόπεδο από παντού. Αυτοί ήταν εκείνοι που δεν δικαιώθηκαν ΠΟΤΕ από τους «Νεοέλληνες» των Αθηνών.

Κλείνοντας αυτήν την μικρή αναδρομή στην ιστορική αυτή μάχη, για την οποία σχεδόν κανείς δεν μιλάει (όπως και για πολλές άλλες), θα αναφέρω μία μικρή λεπτομέρεια, που δείχνει την νοοτροπία των Τούρκων περί σεβασμού των νεκρών και ιδιαίτερα των γενναίων νεκρών: Μετά την είσοδό τους στην ΕΛ.ΔΥ.Κ., όλους τους Έλληνες νεκρούς στρατιώτες, αφού τους έγδυσαν, τους άπλωσαν στον δρόμο μπροστά στο στρατόπεδο και τους αποκεφάλισαν. Με τα κεφάλια έκαναν «πυραμίδες» και φωτογραφήθηκαν, όπως απαιτεί και το «πρωτόκολλο της Ελληνοτουρκικής Φιλίας» (ή καλύτερα τα «βάρβαρα μογγολικά ένστικτά» τους).

Αυτά για να μην ξεχνάμε...

ΚΥΠΡΟΣ 74 - ΕΝΑΣ ΒΕΤΕΡΑΝΟΣ ΤΗΣ ΕΛΔΥΚ ΑΦΗΓΕΙΤΑΙ

16η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1974-Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΕΛΔΥΚ-Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ