Πολυπολιτισμικότητα, «θετικές δράσεις» και προσλήψεις στα Σώματα Ασφαλείας

του Γιάννη Κολοβού *

Πολύ αποκαλυπτικές, για όσους μπόρεσαν να διακρίνουν τα πραγματικά τους νοήματα, ήταν οι παραινέσεις του αρχηγού της Μητροπολιτικής Αστυνομίας του Λονδίνου Sir Ian Blair κατά την διάρκεια πρόσφατης επίσημης επίσκεψής του στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ των εφημερίδων (1) ο Sir Ian υπογράμμισε ότι δεν μπορούν να υπηρετούν στην Αστυνομία άτομα που οι ίδιοι ή συγγενείς τους (!) είναι μέλη ακροδεξιών οργανώσεων [μάλιστα, στο σχετικό ρεπορτάζ γίνεται αναφορά στο BNP (Βρετανικό Εθνικό Κόμμα)]. Επιπλέον, ο Sir Ian προέτρεψε την ηγεσία της ΕΛ.ΑΣ. «Να προσλάβετε αλλοδαπούς αστυνομικούς για να περιορίσετε την εγκληματική δραστηριότητα στην Ελλάδα ... [Έτσι ώστε] να υπάρχει καλύτερη προσέγγιση των μεταναστών και να διευκολύνεται η εξιχνίαση εγκλημάτων με δράστες αλλοδαπούς» και τόνισε ότι το βασικό κριτήριο για τις κρίσεις και τις προαγωγές είναι η επάρκεια σχετικά με την αντίληψη της διαφορετικότητας...

Από τις δηλώσεις αυτές φαίνεται ότι η αχαλίνωτη πολυπολιτισμικοποίηση και πολιτική ορθότητα που διατρέχει όλη την Βρετανική ελίτ οδηγεί σε τραγελαφικές καταστάσεις. Κατ’ αρχάς, ο αποκλεισμός από τις προσλήψεις λόγω συμμετοχής σε ένα πολιτικό κόμμα όχι μόνο του αιτούμενου την πρόσληψη, αλλά και κάποιου συγγενούς του (αλήθεια μέχρι ποιού βαθμού;) εισάγει μία έννοια οικογενειακής ευθύνης. Δηλαδή ένα μέλος της οικογένειας θεωρείται – κατά την προτροπή του Sir Ian - συνυπεύθυνο για τις πολιτικές επιλογές ενός άλλου μέλους και μάλιστα θα υφίσταται και συνέπειες! Επιπλέον, όπως έχει παρατηρηθεί και στην Ελλάδα, ο ορισμός κάποιου ως «ακροδεξιού» είναι σχετικός καθώς κατά καιρούς έχουν χαρακτηρισθεί έτσι διάφορα πρόσωπα τα οποία δεν έχουν σχέση με την ακροδεξιά, αλλά που με την στάση τους ή τις δηλώσεις τους ενόχλησαν το πολιτικό, ακαδημαϊκό και δημοσιογραφικό κατεστημένο της χώρας μας. Ενδεικτικά να αναφερθεί ότι το BNP είναι ένα αξιοπρεπές κόμμα της ριζοσπαστικής Δεξιάς με δεκάδες εκλεγμένους δημοτικούς συμβούλους σε όλη την χώρα, με εκλεγμένο δημοτικό σύμβουλο στον Δήμο του Λονδίνου στις πρόσφατες εκλογές και με συνεχώς αυξανόμενη επιρροή σε περιοχές όπου παλαιότερα κυριαρχούσε το Εργατικό Κόμμα.

Σύμφωνα με την Βρετανική νομοθεσία για τις φυλετικές σχέσεις (Race Relations Amendment Act) ο δημόσιος τομέας υποχρεούται να προωθήσει ενεργά την ισότητα, τις καλές διακοινοτικές σχέσεις και να εξαλείψει τις διακρίσεις. Αν αυτό δεν πραγματοποιηθεί, η Επιτροπή Φυλετικής Ισότητας μπορεί να το επιβάλλει μέσω δικαστικής πίεσης. Πιο συγκεκριμένα, όλοι οι δημόσιοι οργανισμοί από την αστυνομία και τις Ένοπλες Δυνάμεις μέχρι τα κοινοτικά συμβούλια, τα σχολεία και το BBC έχουν την νομική υποχρέωση να δημοσιοποιήσουν προγράμματα φυλετικής ισότητας και να παρακολουθούν την εθνοτική σύνθεση του εργατικού τους δυναμικού. Η ΕΦΙ θα αστυνομεύει την εκπλήρωση αυτών των υποχρεώσεων και έχει την εξουσία να εκδώσει ειδοποίηση συμμορφώσεως προς οποιαδήποτε δημόσια υπηρεσία που φαίνεται να αποτυγχάνει στην εκπλήρωση των υποχρεώσεών της. Επιπλέον, η ΕΦΙ θα μπορεί να κινηθεί δικαστικώς κατά εκείνων που εξακολουθούν να μην ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις αυτές (2).

Στους αρχηγούς των αστυνομικών δυνάμεων της Βρετανίας τέθηκαν στόχοι προκειμένου, μέχρι το 2009, οι αστυνομικές δυνάμεις να γίνουν φυλετικώς αντιπροσωπευτικές των κοινοτήτων τις οποίες υπηρετούν, μέσω της αύξησης του αριθμού των αστυνομικών που προέρχονται από μειονοτικές ομάδες. Σύμφωνα με τους στόχους αυτούς, μέχρι το 2009 το 7% των αστυνομικών στην Αγγλία και στην Ουαλία θα πρέπει να προέρχεται από μειονότητες. Το τρέχον ποσοστό μειονοτικών αστυνομικών είναι 3,5% (3). Τέτοιες, όμως, προσπάθειες καταπολέμησης των «διακρίσεων» στην εργασία οδηγούν σε αντίστροφο ρατσισμό εις βάρος των γηγενών καθώς ουσιαστικά εκτρέπονται σε ποσοστώσεις, με αποτέλεσμα να δημιουργείται δυσφορία στους τελευταίους.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση των προσλήψεων στην αστυνομία του Avon και Somerset η οποία ήθελε να προσλάβει 180 άτομα και έλαβε σχεδόν 800 αιτήσεις. Από αυτές, 186 αιτήσεις από λευκούς άνδρες απορρίφθηκαν εξαρχής λόγω της φυλής και του φύλου τους. Τελικά, από τις 180 θέσεις, το 49% καλύφθηκε από λευκές γυναίκες, το 4% από άνδρες από εθνοτικές μειονότητες και το 1% από γυναίκες από εθνοτικές μειονότητες. Κάποιοι από τους απορριφθέντες λευκούς κατέφυγαν στην δικαιοσύνη η οποία απεφάνθη ότι η εν λόγω αστυνομία, με την εφαρμογή της συγκεκριμένης πολιτικής προσλήψεων, παραβίασε την νομοθεσία περί διακρίσεων λόγω φύλου και φυλής. Η συγκεκριμένη πρακτική καταδικάσθηκε τόσο από την Αστυνομική Ομοσπονδία όσο και από την Επιτροπή για την Φυλετική Ισότητα (4). Μία αντίστοιχη πρακτική διακρίσεων εις βάρος των λευκών Βρετανών στις προσλήψεις παραδέχθηκε και η αστυνομία του Gloucestershire όταν ένας από τους απορριφθέντες υποψηφίους κατέθεσε μήνυση εις βάρος της. Η εν λόγω αστυνομία παραδέχθηκε ότι απέρριψε παρανόμως τις αιτήσεις 108 λευκών υποψηφίων μόνο και μόνο γιατί ήταν λευκοί και άνδρες ενώ σκοπός της ήταν να αυξήσει τα ποσοστά των γυναικών και των προερχομένων από εθνοτικές μειονότητες ώστε να «πιάσει» τους (υψηλούς) στόχους που έχουν τεθεί από την κυβέρνηση (5). Αν στην θέση της λέξης «λευκός» βάλουμε την λέξη «Έλληνας» τότε θα πάρουμε μία εικόνα από τα αποτελέσματα της εφαρμογής αντίστοιχων μέτρων στην Ελλάδα.

Πάντως, το σκεπτικό που προκάλεσε αυτήν την πρακτική, πάντα ενυπάρχει στις περιπτώσεις προσλήψεων ειδικά σε δημόσιες υπηρεσίες όπως η Αστυνομία, η Πυροσβεστική, το Εθνικό Σύστημα Υγείας κλπ. Ειδικά για την περίπτωση της Αστυνομίας, ήδη εκφράζεται δυσφορία από λευκούς αστυνομικούς οι οποίοι θεωρούν ότι συνάδελφοί τους που προέρχονται από εθνοτικές κοινότητες παίρνουν προαγωγές λόγω της καταγωγής τους και όχι λόγω της αξίας τους, ενώ ακόμα και ο ίδιος ο Πρόεδρος του Εθνικού Συνδέσμου Μαύρων Αστυνομικών Ray Powell υπογράμμισε τον κίνδυνο πρόσληψης αστυνομικών από εθνοτικές κοινότητες προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι, οι οποίοι όμως αστυνομικοί να μην πληρούν τα κριτήρια και να μην έχουν το απαραίτητο επίπεδο (6). Και πώς να έχουν το απαραίτητο επίπεδο όταν, σύμφωνα με τις προτροπές του Sir Ian, το βασικό κριτήριο για τις κρίσεις και τις προαγωγές είναι η επάρκεια σχετικά με την αντίληψη της διαφορετικότητας, και όχι οι αστυνομικές και διοικητικές ικανότητες του κάθε αστυνομικού ανεξαρτήτως εθνοτικής καταγωγής ή θρησκείας;

Σύμφωνα με μελέτη της ΜΙ5, η οποία διεξήχθη αμέσως μετά τις βομβιστικές επιθέσεις της 7ης Ιουλίου του 2005 αλλά δημοσιοποιήθηκε μετά τις απόπειρες του καλοκαιριού του 2007, περίπου οκτώ φανατικοί μουσουλμάνοι εργάζονται στις αστυνομικές δυνάμεις της χώρας είτε ως αστυνομικοί είτε ως πολιτικό προσωπικό ενώ υπάρχει και ο φόβος «εν υπνώσει» πυρήνες της Αλ Καϊντα να προσπαθούν να εισχωρήσουν και σε άλλους δημόσιους οργανισμούς προσπαθώντας να εκμεταλλευθούν τις προσπάθειες αύξησης του ποσοστού των εργαζομένων που προέρχονται από εθνοτικές κοινότητες (7). Όπως σχολιάζει η εφημερίδα Daily Mail: «Διερεύνησε κάποιος το παρελθόν εκείνων τους οποίους υποψιαζόμαστε για δεσμούς με την τρομοκρατία; Μελέτησε τις απόψεις τους; Εξέτασε την αφοσίωσή τους; Ή αυτοί οι στοχασμοί παραμερίσθηκαν στην προσπάθεια να επιτευχθούν οι πολιτικώς ορθοί στόχοι προσλήψεων; Ήμασταν τυχεροί που αποφύγαμε μία εθνική τραγωδία την προηγούμενη εβδομάδα. Πρέπει να συνεχίσουμε να επαφιόμαστε μόνο στην τύχη;» (8).

Πάντως και η «καλύτερη προσέγγιση των μεταναστών» η οποία κατά τον Sir Ian επιτυγχάνεται με τις αυξημένες προσλήψεις μελών μειονοτήτων και με την συγκρότηση μειονοτικών ομάδων αυτοϋποστήριξης δεν φαίνεται να είχε ουσιαστικά αποτελέσματα με τους μουσουλμανικούς πληθυσμούς της Βρετανίας. Ο υποδιοικητής της Scotland Yard και εθνικός συντονιστής για θέματα αντιτρομοκρατίας Peter Clarke καυτηρίασε την ελάχιστη συμβολή της μουσουλμανικής κοινότητας στις αντιτρομοκρατικές προσπάθειες λέγοντας: «Πρέπει να αυξήσουμε την ροή πληροφοριών που προέρχεται από τις (εθνοτικές και θρησκευτικές) κοινότητες. Σχεδόν όλες οι ποινικές διώξεις προέρχονται από πληροφορίες που ήρθαν από το εξωτερικό, από τις υπηρεσίες πληροφοριών ή από τεχνικά μέσα. Λίγες έχουν μέχρι στιγμής προέλθει από αυτό που κάποιες φορές αποκαλείται πληροφόρηση από τις κοινότητες» (9).

Στην χώρα μας ο αρμόδιος υπουργός Προκόπης Παυλόπουλος έχει ήδη εκφραστεί υπέρ των θετικών διακρίσεων, των θεσμοθετημένων δηλαδή διακρίσεων εις βάρος των Ελλήνων και υπέρ των μεταναστών στην εργασία και άλλου. Όπως δήλωσε ο ίδιος σε διημερίδα που διοργάνωσε το ΙΜΕΠΟ το 2004 «η ισότητα πρέπει να είναι αναλογική ισότητα (sic), που σημαίνει ότι ίση μεταχείριση ουσιωδώς όμοιων καταστάσεων και άνιση μεταχείριση ουσιωδώς ανόμοιων καταστάσεων (sic) με την έννοια ότι το κράτος οφείλει να παρεμβαίνει με θετικά μέτρα για να αποκαταστήσει την ισότητα, όπου αυτή δεν μπορεί να αποκατασταθεί κάτω από τις συνήθεις συνθήκες. Και σε αυτό πρέπει να είμαστε γενναίοι και πρέπει να το πάρουμε απόφαση» (10). Όπως σχολιάζει σχετικά ο ινδικής καταγωγής επιστημονικός ερευνητής του Ιδρύματος Hoover Dinesh D’Souza «ο φιλελεύθερος αντιρατσισμός εγκρίνει τις διακρίσεις [υπέρ των μειονοτήτων] υπό την αιγίδα του κράτους. Κατά κάποιο παράδοξο άλμα της ιστορίας, ο αντιρατσιστής μεταβλήθηκε σε εικόνα και ομοίωση του εχθρού του» (11).

Το γεγονός ότι η σχετική νομοθεσία της ΕΕ έχει ήδη ενσωματωθεί στην εθνική μας νομοθεσία σημαίνει ότι σε λίγα χρόνια θα έχουμε και στην χώρα μας καταστάσεις όπως οι προαναφερθείσες στην Βρετανία. Αυτές όμως δεν αναφέρθηκαν σε κανένα από τα ρεπορτάζ που προέβαλαν την πρόσφατη επίσκεψη του αρχηγού της Μητροπολιτικής Αστυνομίας του Λονδίνου στην χώρα μας.

Παραπομπές
1) Μαρνέλλος Γιώργος «Μάθημα Σκότλαντ Γιάρντ για την ΕΛ.ΑΣ.» Ελευθεροτυπία 15/5/2008, «Σκότλαντ Γιάρντ: «Να προσλάβετε αλλοδαπούς»» Το Βήμα 15/5/2008.
2) Johnston Philip \"Tough new race laws \'will cost millions\'\", The Daily Telegraph 4/12/2001.
3) Dodd Vikram “Diversity target is unrealistic say police chiefs”, The Guardian 31/3/2006.
4) De Bruxelles Simon “White man wins payout over police job race bias”, The Times 15/3/2006.
5) BBC News “Force admits rejecting white men”, 22/9/2006.
6) Hinsliff Gaby “White police claim racism”, The Observer 22/8/2004.
7) Wright Stephen “Al Qaeda fanatics working in police”, Daily Mail 7/7/2007.
8) “Terror’s friends among the police”, The Daily Mail [editorial] 7/7/2007.
9) Dodd Vikram “Al-Qaida thriving despite war on terror – Yard chief”, The Guardian 25/4/2007.
10) Πρακτικά διημερίδας ΙΜΕΠΟ, «Διαχείριση Μετανάστευσης: Η Ελληνική, Ευρωπαϊκή και Διεθνής Πραγματικότητα», 15/11/2004, http://www.imepo.gr/documents/Praktika15112004.pdf , σελ. 24 [Πρόσβαση στις 10/2/2006].
11) D’Souza Dinesh “The End of Racism”, The Free Press, New York 1995, p. 243

* Ο Γιάννης Κολοβός είναι επικοινωνιολόγος. Το τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «Το τέλος μίας ουτοπίας: η κατάρρευση των πολυπολιτισμικών κοινωνιών στην Δυτική Ευρώπη» μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Πελασγός. Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο τεύχος 33 (Νοέμβριος 2008) του μηνιαίου περιοδικού «Ρεσάλτο»