«Καπετάν Κεμάλ»: Όταν οι Τούρκοι πολεμούσαν υπέρ του ΚΚΕ

του Γιώργου Πισσαλίδη

Ένα αφιέρωμα στον γνωστό σκηνοθέτη Φώτο Λαμπρινό στο 11ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης στάθηκε αφορμή να προβληθεί η τελευταία του ταινία «Καπετάν Κεμάλ: Ο Σύντροφος». Μια ταινία για τον γνωστό Τούρκο αριστερό Μιχρί Μπελί, που την περίοδο του συμμοριτοπολέμου πολέμησε στο πλευρό του «Δημοκρατικού Στρατού».
Για όσους δεν ξέρουν το όνομα του Φώτου Λαμπρινού, ήταν ο άνθρωπος που έγραψε ο σενάριο του «Θιάσου» του Αγγελόπουλου και μας έδωσε την αλήστου μνήμης αγιογραφία του Βελουχιώτη «Άρης Βελουχιώτης: Το Δίλημμα». Ενώ το 1987 βραβεύθηκε για το διαβόητο «Δοξόμπους», αγαπημένο στόχο του θρυλικού τότε και σήμερα απαγορευμένου «Εξώστη Β’» που γιουχάριζε οτιδήποτε κουλτουριάρικο.

Για να πούμε την αλήθεια το «Δοξόμπους» υπήρξε από τις ελάχιστες μεταπολιτευτικές ταινίες, που εμπνεύστηκαν από το Βυζάντιο. Τέλος το 1990 έκανε ένα ντοκιμαντέρ για τον μεγάλο Γεωργιανο-Aρμένιο αντιφρονούντα σκηνοθέτη Σερτζέι Παρατζάνωφ.
Ποιος όμως υπήρξε ο Μιχρί Μπελί και «αξίζει» την τιμή να γίνει η ζωή του ντοκιμαντέρ, 60 χρόνια μετά την λήξη του αντισυμμοριακού πολέμου;
Ο Μιχρί Μπελί, ακαδημαϊκός, συγγραφέας και πολιτικός γεννήθηκε πριν από 94 χρόνια και είναι παντρεμένος με την γνωστή συγγραφέα Σεβίμ Μπελί. Δεν ξεκίνησε την ζωή του ως αριστερός, αλλά ως εθνικιστής. Το 1932-33 την περίοδο της «ελληνοτουρκικής φιλίας» που ξεκίνησε με τους Κεμάλ και Βενιζέλο θα ερχόταν στην Ελλάδα με άλλους τελειόφοιτους του Λυκείου. Και ενώ οι συμμαθητές του θα φώναζαν «Ζήτω η Ελλάδα», εκείνος θα αρνιόταν. Θα το έκανε μόνο μετά από 10 μέρες στην Ελλάδα, όπου λέει ότι την αγάπησε. Θα ταξίδευε αργότερα στην Αμερική και εκεί θα ανακάλυπτε τον κομμουνισμό και θα μαχόταν για τα δικαιώματα των μαύρων (τελικά η πιο συμπαθής περίοδος του Μπελί).
Την περίοδο του πολέμου λέει ότι οι Τούρκοι λάτρευαν τους Έλληνες για την γενναία της αντίσταση. Και το 1947 μιας και στην Τουρκία τον κυνηγούσαν είπε να έρθει στην Ροδόπη να κάνει το διεθνιστικό του καθήκον. Έτσι κατέληξε να πολεμά στο «Οθωμανικό Τάγμα» του «Δημοκρατικού Στρατού». «Οθωμανικό» το έλεγαν γιατί είχε Έλληνες, αλλά και Τούρκους και Πομάκους. Από ότι καταλαβαίνετε (και ελπίζουμε να μην κάνουμε λάθος) από τότε οι κομμουνιστές αποκαλούσαν τους Μουσουλμάνους Τούρκους και τους Πομάκους μειονοτικούς. Άποψη που υπήρχε και σε κάποιους δημοσιογράφους που έγραψαν για την ταινία. Εκτός και αν όλοι αυτοί ήταν εισαγόμενοι Τούρκοι σύντροφοι (κάποιοι σίγουρα) και σίγουρα αυτοί δεν πολεμούσαν για το εθνικό συμφέρον των Ελλήνων.
Έχουμε όμως μια απορία: Τι ακριβώς γινόταν τότε με το ΚΚΕ και τους Τούρκους συντρόφους; Τους είχαν τάξει μήπως την Θράκη, όπως είχαν κάνει και με την Μακεδονία στους Σκοπιανούς του Τίτο; Το ντοκιμαντέρ είναι καλή ευκαιρία για να ερευνηθεί αυτή η «ιστορική λεπτομέρεια».
Να πούμε ότι το παρατσούκλι «Καπετάν Κεμάλ» το πήρε από κάποιον Λάμπρο, Τούρκο από τα Προύσσα που ήταν χριστιανός και κομμουνιστής. Λέει ότι το πήρε από ένα τραγούδι που τραγουδούσε ο «Λάμπρος» και του το έδωσε γιατί οι Έλληνες λατρεύουν τον Κεμάλ. Για βλάκες μας περνάει ο κύριος Μπελί; Εκτός και αν μιλά για αφελληνισμένους της ελληνικής Αριστεράς. Έχει πλάκα όμως ένας Τούρκος αριστερός να έχει το όνομα του πατέρα του Τουρκικού εθνικισμού.
Πάντως κάπου διαβάσαμε ότι ο Μπελί είναι παράδειγμα του ότι «δεν γεννιέσαι Έλληνας, αλλά γίνεσαι». Σοβαρά κύριοι συνάδελφοι; Ο λόγος που πολέμησε με τον ΔΣΕ είναι ο φιλελληνισμός του ή πολεμούσε με αυτούς που θέλανε να διαμελίσουν την Ελλάδα; Πράγμα που βόλευε την Τουρκία; Και αλήθεια κύριε Σαμαρά αυτό το ντοκιμαντέρ είναι δείγμα εθνικού κινηματογράφου της «δεξιάς» ΝΔ; Η αποφασίσατε να υποταχθείτε στην ιδεολογική τρομοκρατία της Αριστεράς;

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ