FYROΜ: Ισχυρές πιέσεις για λύση στο ζήτημα του ονόματος από Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες.

Ραγδαίες εξελίξεις στο Σκοπιανό.
Ισχυρές πιέσεις για λύση στο ζήτημα του ονόματος από Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες.

Της Αγγελικής Σπανού

Ισχυρές πιέσεις ασκούνται στο παρασκήνιο προκειμένου να επιλυθεί άμεσα το πρόβλημα της ονομασίας των Σκοπίων ή, σε περίπτωση παράτασης του αδιεξόδου, να ενταχθεί η γειτονική χώρα στο ΝΑΤΟ και να ξεκινήσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ με την προσωρινή ονομασία FYROM. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της “ΜτΚ”, τίθεται ατύπως ως καταληκτική ημερομηνία ο Ιούνιος, και το κεντρικό επιχείρημα που διατυπώνεται αναφέρεται στον κίνδυνο αποσταθεροποίησης των Σκοπίων και σε ενδεχόμενες παράπλευρες συνέπειες στο Κοσσυφοπέδιο.

Κατά τις ίδιες πληροφορίες, το μήνυμα αυτό έχει σταλεί από την Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες στην Αθήνα, ενώ κοινωνός των πιέσεων από εκπροσώπους συμμαχικών κρατών έγινε και η ελληνική αντιπροσωπεία που συμμετείχε στην πρόσφατη άτυπη σύνοδο υπουργών του ΝΑΤΟ στην Κωνσταντινούπολη. Το ίδιο μήνυμα μεταφέρεται και σε έλληνες ευρωβουλευτές από συναδέλφους τους άλλων χωρών.
Υπό το πρίσμα αυτών των διπλωματικών διεργασιών, προσλαμβάνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η επικείμενη επίσκεψη του ειδικού μεσολαβητή του ΟΗΕ Μάθιου Νίμιτς στα Σκόπια (23 Φεβρουαρίου) και στην Αθήνα αμέσως μετά.
Άλλωστε το Σκοπιανό βρέθηκε πολύ ψηλά στην ατζέντα των συνομιλιών που είχε ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Δημήτρης Δρούτσας στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, όπου -όπως υποστηρίζουν διπλωματικοί κύκλοι- του επισημάνθηκε η προτεραιότητα που δίνει η αμερικανική διπλωματία στη διευθέτηση της εκκρεμότητας.
Μέσα ενημέρωσης των Σκοπίων έχουν μεταδώσει ότι ξένες κυβερνήσεις υποστηρίζουν την ονομασία “Βόρεια Δημοκρατία της Μακεδονίας”, ενώ στην ΕΕ και στις ΗΠΑ φαίνεται πως έχει κερδίσει έδαφος η λογική μιας διαδικασίας με πολλά στάδια, ώστε πρώτα να συμφωνηθεί το όνομα, μετά το εύρος χρήσης και αργότερα ζητήματα που άπτονται εθνικότητας και γλώσσας.

Νέο Βουκουρέστι
Ενημερωμένες διπλωματικές πηγές εξηγούν ότι στο ορατό μέλλον θα στηθεί σκηνικό Βουκουρεστίου, με τη διατύπωση αιτήματος προς την ελληνική πλευρά να αποδεχθεί την ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ με το όνομα FYROM, προκειμένου να αποφευχθεί αποσταθεροποίηση της γειτονικής χώρας και ανάφλεξη στα Βαλκάνια λόγω διεθνοτικών εντάσεων...
Οι ίδιες πηγές αποδίδουν ιδιαίτερη σημασία στην έκρηξη που σημειώθηκε τη νύχτα της προηγούμενης Κυριακής κοντά σε αστυνομικό τμήμα στην πλατεία Μπιτ Παζάρ στα Σκόπια. Ο εκρηκτικός μηχανισμός είχε τοποθετηθεί σε ένα κτίριο πολύ κοντά στο διαμέρισμα οικογένειας, για την οποία είχε γραφτεί πριν από λίγες μέρες σε εφημερίδες των Σκοπίων ότι μέλος της ανήκε στον UCK. Στο σπίτι αυτό είχαν γίνει στο παρελθόν έλεγχοι για ενδεχόμενη οπλοκατοχή, αλλά δεν είχαν εντοπιστεί όπλα. Σύμφωνα με τις αρχές των Σκοπίων, πρόκειται για την τρίτη έκρηξη σε διάστημα τριών εβδομάδων στην πρωτεύουσα της ΠΓΔΜ και έγινε προσπάθεια να κρατηθεί η είδηση χαμηλά και να μη δοθούν πολιτικές διαστάσεις.

Μεγάλη ένταση
Έχει αυτοτελή σημασία το γεγονός ότι το τελευταίο διάστημα υπάρχει μεγάλη ένταση μεταξύ της ισχυρής αλβανικής μειοψηφίας και του σλαβομακεδονικού πληθυσμού, λόγω της απόφασης της κυβέρνησης Γκρούεφσκι να γίνει υποχρεωτική η εκπαίδευση των αλβανών μαθητών στη σλαβομακεδονική γλώσσα από το δημοτικό. Παράγοντες της ελληνικής διπλωματίας επισημαίνουν ότι η συνοχή στα Σκόπια κρέμεται από μία κλωστή και ότι ΕΕ και ΗΠΑ συμφωνούν στη διαπίστωση ότι η επίλυση του προβλήματος της ονομασίας θα συμβάλει στη σταθερότητα. Οι συνεχιζόμενες φήμες για πραγματοποίηση πρόωρων εκλογών στα Σκόπια και οι προσπάθειες της αντιπολίτευσης να ισχυροποιηθεί μέσω συμμαχικών σχημάτων ενισχύουν τις εκτιμήσεις κατά τις οποίες η πολιτική ρευστότητα στη γειτονική χώρα μπορεί να έχει απρόβλεπτη έκβαση.
Η θέση της κυβέρνησης Παπανδρέου είναι ότι η μπάλα βρίσκεται στο γήπεδο της πλευράς Γκρούεφσκι, που θα πρέπει να εγκαταλείψει εθνικισμούς και αναχρονιστικές αντιλήψεις αποδεχόμενη σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό έναντι όλων.


Και στο βάθος Κοσσυφοπέδιο

Οι υπουργοί Άμυνας των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ έχουν καταλήξει στη μείωση των δυνάμεων της KFOR στο Κοσσυφοπέδιο, στο οποίο γίνονται μεγάλες αμερικανικές επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας και όχι μόνο.
Η απόφαση αυτή συνιστά έμμεση παραδοχή ότι η κατάσταση στην πρώην γιουγκοσλαβική επαρχία έχει εξομαλυνθεί. Και αυτό συμβαίνει ενώ υπάρχουν πληροφορίες κατά τις οποίες οι αλβανικές αρχές της Πρίστινα επεξεργάζονται σχέδιο διάλυσης των σερβικών οργάνων αυτοδιοίκησης.
Ο πρωθυπουργός Χασίμ Θάτσι, πρώην διοικητής του εξτρεμιστικού “Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσυφοπεδίου”, φέρεται αποφασισμένος για μια τελική προσπάθεια ξεκαθαρίσματος που θα οδηγήσει την περιοχή σε απόλυτη αλβανοποίηση μέσα από εντάσεις και ενδεχόμενες συγκρούσεις. Με αυτά τα δεδομένα, προκαλεί μεγάλη εντύπωση το γεγονός ότι το ΝΑΤΟ δημιουργεί εντυπώσεις προόδου στον τομέα της ασφάλειας, ενώ είναι ορατός ο κίνδυνος για ένοπλη σερβο-αλβανική σύγκρουση. Την ίδια ώρα καλλιεργείται το δόγμα της “φυσικής Αλβανίας” που φαίνεται να υποκαθιστά το ιδεολόγημα της “Μεγάλης Αλβανίας” αλλά αναφέρεται επίσης στους δεσμούς των αλβανικών και αλβανόφωνων πληθυσμών στην ΠΓΔΜ, το Κοσσυφοπέδιο, την Αλβανία, τη Νότια Σερβία και το Μαυροβούνιο.

---

Το παρελθόν του Μάθιου Νίμιτς

Η πορεία των διαπραγματεύσεων υπό τον ειδικό διαμεσολαβητή του ΟΗΕ

- Η τελευταία πρόταση Νίμιτς περιελάμβανε το όνομα “Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας”, το οποίο αποδέχεται η ελληνική πλευρά υπό την προϋπόθεση ότι θα ισχύει έναντι όλων.

- Η πολιτική ηγεσία της ΠΓΔΜ αντιπροτείνει μια παραλλαγή: “Βόρεια Δημοκρατία της Μακεδονίας” ή “Δημοκρατία της Μακεδονίας (Βόρεια)”, την οποία απορρίπτει η ελληνική διπλωματία λόγω της ανησυχίας ότι το πρόθεμα ή το επίθεμα μπορεί εύκολα να καταπέσουν στη διαδικασία της χρήσης.

- Κατά καιρούς έχουν πέσει στο τραπέζι τα ονόματα “Δημοκρατία της Μακεδονίας - Σκόπια”, “Δημοκρατία της Άνω Μακεδονίας” και “Άνω Δημοκρατία της Μακεδονίας”, “Δημοκρατία της Μακεδονίας (του Βαρδάρη), “Κράτος της Μακεδονίας”, “Συνταγματική ή Λαϊκή Δημοκρατία της Μακεδονίας”. Η Αθήνα επιμένει σε σύνθετο όνομα με γεωγραφικό προσδιορισμό και δεν συζητά προσδιορισμούς πολιτεύματος ή άλλους.

- Ως προς το εύρος της χρήσης, ζητούμενο για την Αθήνα είναι να υπάρξει ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ με το οποίο θα ζητείται από όλα τα μέλη του διεθνούς οργανισμού να υιοθετήσουν όποιο όνομα συμφωνηθεί στις διμερείς τους σχέσεις με την ΠΓΔΜ, ακόμη και αν στο παρελθόν είχαν αναγνωρίσει τα Σκόπια με το όνομα “Δημοκρατία της Μακεδονίας”.

- Οι ΗΠΑ και η Ρωσία έχουν κατά καιρούς αφήσει να εννοηθεί ότι θα χρησιμοποιούν τυχόν αμοιβαία αποδεκτό όνομα, αλλά δεν υπάρχει ρητή και δημόσια δέσμευση.

- Οι προτάσεις Νίμιτς που έχουν κατατεθεί μέχρι στιγμής δεν προβλέπουν συνταγματική αναθεώρηση στα Σκόπια, δηλαδή κατάργηση του συνταγματικού ονόματος “Δημοκρατία της Μακεδονίας” έστω για χρήση στο εσωτερικό. Έχει απλώς προταθεί να χρησιμοποιείται η κυριλλική γραφή Republika Μakedonija.

- Οι προτάσεις Νίμιτς προβλέπουν ότι κανένα κράτος δεν θα έχει αποκλειστικά δικαιώματα, πολιτικά είτε εμπορικά, στα ονόματα “Μακεδονία” ή “Μακεδονικός” μόνο του.

- Τα Σκόπια επιμένουν στην πραγματοποίηση δημοψηφίσματος προς έγκριση οποιασδήποτε συμφωνίας και ζητούν διαπραγματεύσεις για τα ζητήματα εθνικότητας και γλώσσας, τις οποίες δεν αποδέχεται η ελληνική πλευρά.

- Η πλευρά της ΠΓΔΜ εγείρει κατά καιρούς στο πλαίσιο των συνομιλιών με τον Μάθιου Νίμιτς ζήτημα “μακεδονικής μειονότητας” στην Ελλάδα, αλλά το ανύπαρκτο αυτό θέμα δεν έχει ενταχθεί στην ατζέντα των διαπραγματεύσεων.

Μοιραστείτε