Το 2012 ξεκίνησε με τον Σιίτη Ιρακινό πρωθυπουργό Nouri al-Maliki να προσπαθεί να κυριαρχήσει, και με μια ιρανική επίδειξη πυραυλικών και πυρηνικών δυνατοτήτων, σε συνδυασμό με απειλές για αποκλεισμό των Στενών του Ορμούζ, σε περίπτωση που παρεμποδιστούν οι εξαγωγές ιρανικού πετρελαίου. Τα γεγονότα αυτά ερμηνεύονται ως ενδείξεις του ιρανικού επεκτατισμού, παράλληλα με τον φόβο που δημιουργεί το ενδεχόμενο ενός πυρηνικά εξοπλισμένου Ιράν.
Αυτή όμως η θέαση της Μ. Ανατολής παραβλέπει το γεγονός ότι τόσο το Ιράν, όσο και οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν σοβαρές εσωτερικές πολιτικές και οικονομικές δυσκολίες. Στην περιοχή της Μ. Ανατολής, και τις δυο χώρες έχει ξεπεράσει πλέον η αναδυόμενη Τουρκία.
Παράλληλα, πολλοί αναλυτές της Δύσης αγνοούν τον κρίσιμο παράγοντα της μη συμμετρικής ήπιας διαίρεσης των αραβικών κρατών, από πλευράς Τουρκίας και Ιράν. Η ηγεμονική παρουσία της Αμερικής στην περιοχή φθίνει. Οι μόνες χώρες που συνεχίζουν να προσβλέπουν στην Ουάσιγκτον, ως πηγή προστασίας, είναι οι αραβικές μοναρχίες, και το Ισραήλ.
Στην πρωτεύουσα του Κουρδιστάν Ερμπίλ, οι αξιωματούχοι της εκεί κυβέρνησης ζητούν απεγνωσμένα προστασία από την
κυριαρχία της Βαγδάτης. Παράλληλα, το ιρακινό Κουρδιστάν, που δεν έχει πρόσβαση στη θάλασσα, χρειάζεται να βρει δίοδο για να εξάγει το πετρέλαιό του στη Δύση. Η μόνη χώρα που μπορεί να καλύψει αυτές τις ανάγκες είναι η Τουρκία. Για αυτό και η κουρδική κυβέρνηση αντί να υποστηρίζει τους Κούρδους της Τουρκίας, συντάσσεται πολλές φορές με την Άγκυρα απέναντι στο αποσχιστικό ΡΚΚ.
Έτσι εξηγείται και το γεγονός ότι όταν την 28/12, οι Τούρκοι σκότωσαν 35 Κούρδους λαθρέμπορους που τους πέρασαν για τρομοκράτες, ελάχιστοι ήταν αυτοί που αντέδρασαν στο ιρακινό Κουρδιστάν. Κανένας δεν βγήκε στους δρόμους του Ερμπίλ για να διαμαρτυρηθεί. Αντίθετα, η παρουσία της Τουρκίας είναι αισθητή στην πόλη, μέσα από κατασκευαστικά έργα, επενδύσεις, και τουρισμό. Αν μάλιστα κατασκευαστούν κι άλλοι αγωγοί μεταφοράς πετρελαίου από το Κουρδιστάν προς την Μεσόγειο, μέσω της Τουρκίας, τότε το αποτέλεσμα θα είναι η δημιουργία ενός κράτους «μαξιλάρι», που θα εξαρτάται από την Τουρκία, και θα της προσφέρει προστασία από ιρανικές ή αμερικανικές παρεμβάσεις στα εσωτερικά της. Παράλληλα θα αποτρέπει και το ΡΚΚ.
Στο νότιο τμήμα του Ιράκ, η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική. Εκεί δημιουργείται ένα άλλο κράτος «μαξιλάρι» από το Ιράν, που θα είναι σιιτικό, και θα εξυπηρετεί στην αποτροπή της Τουρκίας, της Αμερικής, και της Σαουδικής Αραβίας. Τα τελευταία γεγονότα αποδεικνύουν ότι ο Ιρακινός πρωθυπουργός al-Maliki αποτελεί άνθρωπο της Τεχεράνης.
Όμως, παρά αυτήν την de facto διχοτόμηση του Ιράκ εδώ και μερικούς μήνες, η Τουρκία και το Ιράν δεν μοιάζουν να απειλούν ο ένας την σφαίρα επιρροής του άλλου. Έτσι, το Ιράκ επανήλθε στην παλιά του παραδοσιακή κατάσταση, ως η Πολωνία της Μ. Ανατολής.
Στην Βόρειο Αφρική της μετά την αραβική άνοιξη εποχής, η Τουρκία και το Ιράν έχουν ουσιαστικά μοιράσει μεταξύ τους τα ισλαμικά κινήματα. Οι Τούρκοι στηρίζουν τους μετριοπαθείς νικητές Ισλαμιστές από την Τυνησίας έως την Αίγυπτο, ενώ το Ιράν στηρίζει τους Σαλαφιστές, άσχετα αν είναι Σουνίτες.
Στις τυνησιακές και αιγυπτιακές εκλογές, καθώς και στον λιβυκό εμφύλιο, οι διάφορες ισλαμικές τάσεις αλληλοϋποστηρίζονται εναντίον των δυτικόφιλων κοσμικών και νεοφιλελεύθερων αντιπάλων τους.
Και επειδή η Βόρειος Αφρική δεν διαθέτει σιιτικό πληθυσμό, με τους μετριοπαθείς Μουσουλμάνους να έχουν αναδειχθεί κυρίαρχοι, η σουνιτική Τουρκία, μαζί με το Κατάρ. είναι αυτοί που προκύπτουν ως οι πολιτικοί και εμπορικοί πάτρωνες της περιοχής.
Η τουρκική προσέγγιση στο πρόβλημα Ισραήλ-Παλαιστίνης, συμπίπτει με αυτήν του Ιράν. Από το 1950 έως το 2002, οι κοσμικές στρατιωτικές ελίτ της Άγκυρας απολάμβαναν μια προνομιούχα πολιτική και οικονομική σχέση με την Δύση. Παράλληλα διατηρούσαν στενές αμυντικές σχέσεις με το ΝΑΤΟ και το Ισραήλ. Πρόσφατα όμως η Τουρκία απομακρύνθηκε από την δυτική σφαίρα επιρροής. Το 2003 αντιτάχθηκε στην εισβολή του Ιράκ, και μετά από το αιματηρό περιστατικό του στολίσκου της Γάζας, άρχισε να παίρνει το μέρος των Παλαιστινίων απέναντι στο Ισραήλ.
Στο μόνο σημείο που η Τουρκία δεν συμβαδίζει με το Ιράν είναι η Συρία. Η Τεχεράνη και η Χεζμπολάχ υποστηρίζουν το καθεστώς Άσαντ, ενώ η Άγκυρα προσφέρει όπλα, εκπαίδευση, και καταφύγιο στους Σύριους αντάρτες. Βέβαια οι διαφορές μπορεί να μην είναι τόσο πραγματικές. Σε μια, μετά τον Άσαντ, διαιρεμένη Συρία, η Τουρκία θα στηρίζει τους Σουνίτες, ενώ το Ιράν τους Αλεβίτες. Και οι δυο όμως θα βρουν τρόπους να υπερασπιστούν τα στρατηγικά και οικονομικά τους συμφέροντα, άσχετα με το ποιο καθεστώς θα προκύψει τελικά.
Σε όλη την διάρκεια του 2011, η εμμονή της Δύσης με το πυρηνικό Ιράν, απέτρεψε τους πολιτικούς από το να αντιληφθούν την νέα δυναμική που εξελίσσεται στην νέα Μέση Ανατολή. Αγνόησαν κάποιους όπως τον Mohammed Ayoob, που προειδοποιούσε πως «πέρα από το αραβικό δημοκρατικό κύμα, διαφαίνεται ένα Τουρκικό-Περσικό μέλλον…».
Η αραβική άνοιξη αποδυνάμωσε τα αραβικά κράτη, και τα άφησε εκτεθειμένα στην διάσπαση, και στην ξένη διείσδυση . Κοιτάζοντας προς τα πίσω, το 2011 θα είναι όπως και το 1919, θα σηματοδοτεί δηλαδή μια οριστική ρήξη στο πολιτικό σκηνικό της Μ. Ανατολής.
Το 1919, μετά την κατάρρευση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, οι Γάλλοι και οι Άγγλοι μοιράστηκαν μεταξύ τους την αραβική Μ. Ανατολή, με την Βρετανία να παίρνει την μερίδα του λέοντος. Στην σημερινή ήπια μοιρασιά, ο αδύναμος εταίρος είναι το Ιράν. Και ο πραγματικός νικητής της αραβικής άνοιξης, είναι σίγουρα η Τουρκία.
Όσοι αγνοούν αυτήν την εξέλιξη, το κάνουν βάζοντας τον εαυτό τους σε κίνδυνο…
Των Jason Pack, και Martin van Creveld
The Korea Herald
http://www.koreaherald.com/national/Detail.jsp?newsMLId=20120111001086
Απόδοση: S.A.
Μοιραστείτε
Η ΣΕΛΙΔΑ ΜΑΣ ΣΤΟ FACEBOOK
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου