Στο «φαινόμενο Σώρρα», το οποίο περιέγραψε ως ένα «παραισθητικό παραλήρημα», αναφέρθηκε σε ομιλία του ο φιλόσοφος Στέλιος Ράμφος, στο πλαίσιο εκδήλωσης που διοργάνωσαν το Σάββατο 21 Ιανουαρίου η Ομάδα Think Tank SEVE του Συνδέσμου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος (ΣΕΒΕ) και οι εκδόσεις Αρμός.
Όπως εξήγησε, συνήθως σε δύσκολες συνθήκες κρίσης, όπως η σημερινή κρίση στην Ελλάδα, οι δεσμοί και οι σχέσεις εμπιστοσύνης σε μια πολιτεία κλονίζονται, και γεννώνται διαλυτικά αρνητικά -έως αυτοκαταστροφικά- συναισθήματα. Τα οποία αν και εκκινούν από αθώα και εύλογη απογοήτευση, στη συνέχεια ωστόσο αρχίζουν να συνδυάζονται με θυμό, ο οποίος έχει ως αποδέκτη το πολιτικό σύστημα και τον συμβολισμό του.
Υπό αυτές τις συνθήκες, αρχίζει να αμφισβητείται και να υπονομεύεται το καθιερωμένο πολιτικό σύστημα, αλλάζει και ο τρόπος με τον οποίο το ίδιο γίνεται αντιληπτό και ο τρόπος με τον οποίο ζητείται η αλλαγή του, κι έτσι έρχονται στην επιφάνεια, από το τίποτα, παράξενοι σχηματισμοί, κόμματα και συναισθήματα.
Αυτό είναι, όπως είπε, το αποτέλεσμα ενός αυτονομημένου ξέφρενου θυμού -όχι ενός θυμού με πρόταση, με θετική διάσταση- ο οποίος δε λογαριάζει τίποτα. Είναι χαρακτηριστικό,
συνέχισε, ότι στη δική μας περίπτωση, το μεγάλο γεγονός που συγκλόνισε το συμβολικό σύστημα και άλλαξε τα δεδομένα ήταν οι «Αγανακτισμένοι». Δεν έκαναν τίποτα, ούτε κόμμα έγιναν, αλλά υπονόμευσαν το συμβολικό σύστημα, με το «να καεί η βουλή» και με το μούτζωμα, σημείωσε ο κ. Ράμφος, και «άφησαν ελεύθερες τις συνειδήσεις για τα πιο τρελά ατοπήματα. Όταν κλονίζεται ο συμβολισμός, η συνείδηση κάνει ό,τι θέλει μετά και μπορεί να υποκύψει ή να παραδοθεί άνευ όρων, σε όποιον τάζει λαγούς με πετραχήλια».
συνέχισε, ότι στη δική μας περίπτωση, το μεγάλο γεγονός που συγκλόνισε το συμβολικό σύστημα και άλλαξε τα δεδομένα ήταν οι «Αγανακτισμένοι». Δεν έκαναν τίποτα, ούτε κόμμα έγιναν, αλλά υπονόμευσαν το συμβολικό σύστημα, με το «να καεί η βουλή» και με το μούτζωμα, σημείωσε ο κ. Ράμφος, και «άφησαν ελεύθερες τις συνειδήσεις για τα πιο τρελά ατοπήματα. Όταν κλονίζεται ο συμβολισμός, η συνείδηση κάνει ό,τι θέλει μετά και μπορεί να υποκύψει ή να παραδοθεί άνευ όρων, σε όποιον τάζει λαγούς με πετραχήλια».
Όταν αυτονομούνται τα συναισθήματα, θετικά ή αρνητικά, το πρώτο πράγμα που συμβαίνει είναι να μπλοκάρει η σκέψη. Άρα ανοίγει ο δρόμος για κάτι άλλο - και στην Ελλάδα, σε συνθήκες κρίσης και γενικής αποδοκιμασίας των προηγούμενων καταστάσεων, και καθώς η κοινωνία δεν είχε δυνατότητα να επιστρατεύσει αμέσως κάτι νέο και καλύτερο για να επουλώσει το τραύμα, η διάρκεια αυτής της αρνητικής πραγματικότητας και η έλλειψη θετικών προτάσεων, δίνουν χώρο σε καταστάσεις που, τηρουμένων των αναλογιών, θα ονομάζαμε παραισθητικό παραλήρημα.
Φτάνουμε έτσι σε έναν παραλογισμό, σε μία κατάσταση, όπου από τη σύγκρουση ανάμεσα στην επιθυμία και στην πραγματικότητα διαμορφώνεται ένα στοιχείο ανισορροπίας. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα παραισθητικού παραληρήματος θα μπορούσε να αποτελέσει η υπόθεση Σώρρα. Μια υπόθεση που έχει ενδιαφέρον αν εστιάσει κανείς στο ακροατήριό της - με 100.000 εγγεγραμμένους, με γραφεία σε όλη την Ελλάδα, με ανθρώπους που πληρώνουν για να εγγραφούν.
Η κίνηση Σώρρα ουσιαστικά προσφέρει την πραγματικότητα που η επιθυμία δεν έβρισκε: άμεση εξόφληση ατομικών χρεών και του δημοσίου χρέους της Ελλάδος. Με το φαντασιακό σχήμα ότι πωλείται διαστημική τεχνολογία στις Ηνωμένες Πολιτείες, ότι οι ΗΠΑ πληρώνουν 1 τρισ. και ότι ο Σώρρας έχει καταθέσεις 600 δισ., καταλήγουμε να έχουμε περίπου 6.000 ανθρώπους που κάνουν αγωγές στην εφορία και στο κράτος διότι δεν δέχονται τα ομόλογα Σώρρα. Και μέχρι χθες υπήρχα και δύο δικαστικές αποφάσεις υπέρ τους!
Μιλάμε λοιπόν για ένα κλίμα το οποίο δεν υφαρπάζει, αλλά κερδίζει την εμπιστοσύνη ενός ικανού αριθμού πολιτών, που βρίσκουν την επιθυμητή για αυτούς πραγματικότητα. Το ενδιαφέρον εδώ δεν είναι αν έχουμε έναν άνθρωπο που ψεύδεται ασύστολα, αλλά το βάθος της υποθέσεως. Δηλαδή, το ακροατήριο. Η ανάγκη να δεχθείς το ψέμα, είναι να μην κουραστείς, να έχεις εύκολες λύσεις, και αυτό είναι οιωνεί πολιτισμικό μας χαρακτηριστικό. Θέλουμε την αλλαγή, χωρίς να αλλάξουμε. Αυτό είναι το ελληνικό πρόβλημα.
Έχουμε επομένως ένα παρανοϊκό, παραληρηματικό στοιχείο, του οποίου η βαθύτερη ψυχική λειτουργία είναι ότι καταργεί τα όρια μεταξύ εσωτερικής διαθέσεως και πραγματικότητας. Έτσι μετατρέπεται η φαντασίωση σε πεδίο ασκήσεως πολιτικής, δράσεως κλπ. Μεγάλες μάζες παραδίδονται έτσι στη φαντασίωσή τους και δημιουργείται μια παρανοϊκή συνθήκη.
Στην περίπτωση του Σώρρα, τόνισε ο Στέλιος Ράμφος, έχει ενδιαφέρον ότι υπάρχουν και θρησκευτικά συμπαρομαρτούντα, δωδεκαθεϊστικά σχήματα κλπ. Που σημαίνει ότι πέρα από την καλλιέργεια επιθυμιών, έχουμε και προσφορά ταυτότητας. Έχουμε προσπάθεια αναπληρώσεως ενός θεμελιώδους κενού, το κενό των συμβόλων έρχεται να πληρωθεί με αυτό τον τρόπο. Έτσι γίνεται η υφαρπαγή του συναισθήματος, μέσα από την ταυτότητα και την επανάκτηση του δήθεν αυτοσεβασμού. Κάτι που σου επιτρέπει να βλέπεις εχθρούς, συνωμότες, κι εσύ να αντιστέκεσαι σθεναρά. Η σεισάχθεια συνδυάζεται με προσφορά ταυτότητας, και όταν δημιουργείται μια κοινωνική συνθήκη όπου οι ταυτότητες μοιράζονται αφειδώς, τότε ευνοείται η κοινωνική διαίρεση. Οι πολλές ταυτότητες διαλύουν έναν τόπο, τον μεταβάλλουν σε ζούγκλα. Κι εκεί, με απελευθερωμένα πλέον τα ένστικτα και τα συναισθήματα προχωράει καλπάζοντας η καταστροφή.
Πριν αρχίσουμε, επομένως, να γελάμε με το αστείο της υπόθεσης, πρέπει να αντιληφθούμε αυτό το νόημα. Η κρίση διαιωνίζεται με άγνωστες συνέπειες, παρατείνεται στο διηνεκές, διότι μόνο με ενωμένες κοινωνίες ξεπερνάμε τις κρίσεις.
Ολοκληρώνοντας την αναφορά του στο φαινόμενο Σώρρα, ο Στέλιος Ράμφος σημείωσε ότι το ακροατήριό του είναι ένα ακροατήριο που νιώθει ότι έχει εγκαταλειφθεί τραυματικά και ότι βρήκε κάποιον που νοιάζεται. «Θέλουμε τη μαμά μας, θέλουμε κάποιος να μας αγκαλιάσει τρυφερά, όχι αυτοί οι θεσμοί οι μακρινοί που ούτε ασχολούνται μαζί μας, ούτε τους νοιάζει τι κάνουμε»…
Δείτε ολόκληρη την ομιλία του Στέλιου Ράμφου:
Μοιραστείτε
Η ΣΕΛΙΔΑ ΜΑΣ ΣΤΟ FACEBOOK
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου