Οι μεγάλες και αναπτυσσόμενες μαύρες αγορές στην Ελλάδα, την Ιταλία, την Ισπανία και ακόμη και τη Γαλλία, αποδεικνύουν ότι οι ευρωπαϊκές φορολογικές πολιτικές είναι λανθασμένες.
Του Ευθύμη Μαραμή
Εισαγωγή
Παρακολουθώντας τον οικονομικό ηλεκτρονικό τύπο, θα μπορούσε κάποιος να σχηματίσει την εντύπωση ότι υπάρχουν μόνο δύο όψεις στη συζήτηση περί των πολιτικών αντιμετώπισης της παρούσας οικονομικής κατάστασης: Η όψη υπέρ της λιτότητας και αυτή εναντίον της λιτότητας. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν τρεις μορφές πολιτικής σχετικές με αυτό το θέμα. Υπάρχει το Κεϋνσιανό σχήμα Krugman-Robert Reich και των ανάλογων υποστηρικτών τους στην Ελλάδα, που υποστηρίζει την αύξηση των κυβερνητικών δαπανών (δηλαδή νέους φόρους μακροπρόθεσμα).Υπάρχει το πρόγραμμα της Angela Merkel με λιγότερες κυβερνητικές δαπάνες και υψηλότερους φόρους. Και, τέλος, υπάρχει η μορφή της αυστριακής οικονομικής θεωρίας με χαμηλότερες κυβερνητικές δαπάνες και χαμηλότερους φόρους. Από τις τρεις μορφές πολιτικών, μόνο η τρίτη αυξάνει το μέγεθος του ιδιωτικού τομέα σε σχέση με τον δημόσιο τομέα, απελευθερώνει πόρους για ιδιωτικές επενδύσεις και έχει πραγματικά εμπειρικά στοιχεία επιτυχίας στην τόνωση της ανάπτυξης.
Η λύση Merkel
- Ας εξετάσουμε τη μορφή λιτότητας της Merkel που εφαρμόζεται στην Ευρώπη, στην οποία οι κυβερνήσεις «σχεδιάζουν» να μειώσουν τις δαπάνες τους και να αυξήσουν τα φορολογικά έσοδα. Φυσικά, οι «προγραμματισμένες» περικοπές δεν είναι πραγματικές περικοπές. Σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές χώρες, οι δημόσιες δαπάνες είναι υψηλότερες σήμερα από ό, τι ήταν το 2008 που ξεκίνησε η ύφεση. Μια μελέτη του Constantin Gurdgiev από το Trinity College στο Δουβλίνο εξέτασε τις δημόσιες δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ το 2012 σε σύγκριση με το μέσο επίπεδο των δαπανών πριν από την ύφεση (2003-2007). Μόνο η Γερμανία, η Μάλτα και η Σουηδία είχαν πράγματι μειώσει τις κυβερνητικές δαπάνες τους.
Συγκεκριμένα, η λιτότητα της Merkel οδήγησε σε αύξηση και όχι μείωση, το σχετικό μέγεθος του δημόσιου τομέα. Παραδείγματος χάριν, ο ελληνικός δημόσιος τομέας ενώ μειώθηκε, αυτό έχει συμβεί με βραδύτερο ρυθμό και εις βάρος του ιδιωτικού τομέα. Από το πρώτο bail out, η Ελλάδα είχε χάσει τουλάχιστον 1.000.000 θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, ως το 2015, αλλά μείωσε πολύ λιγότερες θέσεις στο δημόσιο τομέα. Για χρόνια, οι ελληνικές κυβερνήσεις δεσμεύονται να μειώσουν τον δημόσιο τομέα, όμως κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει, η συμβαίνει σε ελάχιστο βαθμό και με μεγάλη καθυστέρηση. Οι Ελληνικές κυβερνήσεις παριστάνουν πως μειώνουν τις δαπάνες και οι Ευρωπαίοι εταίροι παριστάνουν πως αυτό είναι αλήθεια. Όσο ακόμα αντέχουν οι ιδιώτες φορολογούμενοι, αυτό προφανώς αρκεί για τους γραφειοκράτες Ελλάδος και «Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Η Κεϋνσιανή λύση
- Η κεϋνσιανή μορφή πολιτικής δεν είναι καλύτερη. Σύμφωνα με τους οικονομολόγους αυτής της σκέψης, χρειαζόμαστε ακόμα περισσότερες κρατικές δαπάνες για να αυξήσουμε τη ζήτηση ώστε να έρθει ανάπτυξη. Για τους Κεϋνσιανούς, τα τεράστια χρηματικά ποσά που ήδη δαπανήθηκαν, ήταν προφανώς πολύ λίγα και δεν δαπανήθηκαν «σωστά». Ωστόσο, τα τελευταία δέκα χρόνια βαριάς οικονομικής ύφεσης, αποτελούν ακριβώς μαρτυρία της αποτυχίας αυτού του τύπου πολιτικής. Τώρα απομείναμε με μια μαζική υπερχείλιση του χρέους και με ανύπαρκτη η αναιμική ανάπτυξη να επιδείξουμε. Οι κρατικές δαπάνες έχουν απλά εκτοπίσει τις ιδιωτικές δαπάνες και συνεχίζουν να το κάνουν. Είναι η μορφή που στην αυστριακή οικονομική σκέψη αποκαλούμε «crowd out». Έχουμε δει με γραφήματα και αναλύσεις σε προηγούμενα άρθρα την σπατάλη των πόρων που επέφεραν οι Κεϋνσιανές πολιτικές στην Ε.Ε. γενικότερα και στην Ελλάδα ειδικότερα.1
Η φιλελεύθερη λύση
- Η ανάπτυξη θα προέλθει από τον ιδιωτικό τομέα και η πολιτική που χρειαζόμαστε είναι αυτή που θα κάνει τον ιδιωτικό τομέα μεγαλύτερο από τον δημόσιο τομέα. Μια πολιτική παρόμοια με αυτήν που εφαρμόστηκε το 1920 στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Thomas Woods ονομάζει αυτή την οικονομική κρίση «Η ξεχασμένη ύφεση του 1920», όπου η κυβέρνηση των ΗΠΑ μείωσε τις δαπάνες κατά 50% και μείωσε ταυτόχρονα σημαντικά τους φόρους. Το δημόσιο χρέος μειώθηκε κατά ένα τρίτο, όσο ήταν σε διάρκεια η συγκεκριμένη πολιτική. Η οικονομία ανέκαμψε γρήγορα (σε 18 μήνες) και το 1923 το ποσοστό ανεργίας είχε πέσει κάτω από το 3%.
Τα παραδείγματα της Λετονίας και της Εσθονίας
Ένα πιο πρόσφατο παράδειγμα ανάλογων τακτικών αποτελεί αυτό των χωρών της Βαλτικής, οι οποίες ακολούθησαν παρόμοια στρατηγική το 2009-2010. Μείωσαν τις κυβερνητικές δαπάνες από το 44% του ΑΕΠ στο 36%. Απολύθηκε το 30% των δημοσίων υπαλλήλων, έκλεισε το ήμισυ των κρατικών υπηρεσιών και μειώθηκαν οι μέσοι μισθοί του δημοσίου κατά 26% σε ένα χρόνο. Οι υπουργοί της κυβερνήσεως δέχτηκαν επίσης προσωπικές περικοπές μισθών κατά 35%. Οι συντάξεις και οι κοινωνικές παροχές μειώθηκαν ελάχιστα και ο σταθερός φόρος επί του προσωπικού εισοδήματος έμεινε ανέγγιχτος στο 25%.Η οικονομία της Λετονίας υποχώρησε κατά 24% σε δύο χρόνια, αλλά ανέκαμψε έντονα το 2011 και το 2012 με ετήσια πραγματική ανάπτυξη άνω του 5%. Η ανεργία έφτασε στο 20,7% το 2010, αλλά μειώθηκε σταθερά σε λίγο πάνω από 8% σήμερα. Οι περικοπές προκάλεσαν απελευθέρωση των ιδιωτικών πόρων και η Λετονία γνώρισε έκρηξη στη δημιουργία νέων επιχειρήσεων το 2011. Μετέβη από έναν κατασκευαστικό τομέα φούσκα, σε μια ζωντανή οικονομία πολλών μικρομεσαίων επιχειρήσεων σήμερα. Ανάλογο είναι και το παράδειγμα της Εσθονίας, όπου η μετανάστευση έχει πλέον αντιστραφεί με τους Εσθονούς να επιστρέφουν στη χώρα τους. Οι μισθοί έχουν σήμερα ξεπεράσει αυτούς της χώρας μας.
Στον πίνακα βλέπουμε το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στις χώρες της Βαλτικής και στην Ελλάδα (Στοιχεία από τον ΟΟΣΑ)
<a href="https://data.oecd.org/chart/5fYI" target="_blank">OECD Chart: Gross domestic product (GDP), Total, US dollars/capita, Annual, 2017</a>
Η Λετονία δανείστηκε σε μεγάλο βαθμό από το ΔΝΤ και επικρίθηκε το 2009 από τους Κεϋνσιανούς για την υπερβολικά επιθετική οικονομική της στρατηγική. Όμως, πρόσφατα αποπλήρωσε το δάνειο της στο ΔΝΤ τρία χρόνια νωρίτερα, κάνοντας έμμεσα τους επικριτές της να σωπάσουν.
Η Εσθονία έχει από τα μικρότερα κυβερνητικά χρέη παγκοσμίως περίπου στο 8% σήμερα. Η κυβέρνηση της, περιορίζεται στην είσπραξη φόρων που προκύπτουν βάσει των σταθερών φορολογικών συντελεστών. Η φράση «κυβερνητικό έλλειμμα» είναι άγνωστη στο οικονομικό λεξικό για την μικρή χώρα της Βαλτικής.
Η μόνη λιτότητα που εφαρμόζεται, αφορά τον ιδιωτικό τομέα
Η λιτότητα λειτούργησε σε αυτές τις χώρες επειδή ήταν η σωστή μορφή λιτότητας: μία πολιτική που έδωσε στους ανθρώπους την ελπίδα πως υπάρχει φως στο τέλος του τούνελ. Μία λιτότητα στο κράτος, στις δαπάνες του και στις κανονιστικές του ρυθμίσεις. Σήμερα, αντιθέτως, η Ευρώπη έχει υποστεί κόπωση λιτότητας βασισμένης στην υπερφορολόγηση. Έχασε την ευκαιρία να εφαρμόσει το σωστό είδος πολιτικών, παγιδευμένη στην λατρεία που τρέφουν οι γραφειοκράτες της για την υπερφορολόγηση. Για τους γραφειοκράτες αυτούς, προτεραιότητα έχουν οι, εξαρτώμενοι από παροχές, ψηφοφόροι τους.Θα πρέπει να τονιστεί εδώ, πως λανθασμένα θεωρείται από πολλούς οικονομολόγους και αναλυτές στην Ελλάδα πως η λιτότητα «δεν λειτουργεί». Λιτότητα έχει επιβληθεί μόνο στον ιδιωτικό τομέα, όταν θα έπρεπε να έχει συμβεί ακριβώς το αντίθετο. Η χώρα μας έχει επιτακτική ανάγκη για μείωση των φόρων και παράλληλη δραστική μείωση των κυβερνητικών δαπανών.
Δεδομένου ότι τώρα φαίνεται μάλλον αδύνατο να εφαρμοστεί η σωστή μορφή λιτότητας, παραμένει το ερώτημα: Τι πρέπει να κάνει η Ευρώπη; Τι πρέπει να κάνει η Ελλάδα;
Για να επιστρέψουμε στην πορεία προς την ανάπτυξη, πρέπει να εγκαταλειφθούν οι πολιτικές «τόνωσης της συνολικής ζήτησης», να μειωθούν οι κυβερνητικές δαπάνες και «επενδύσεις» και να αφεθούν ελεύθεροι οι επιχειρηματίες να παράγουν τα σωστά προϊόντα στις σωστές τιμές.
Όπως έχει πει ο JB Say:
Η ενθάρρυνση της κατανάλωσης δεν αποτελεί όφελος για το εμπόριο, διότι η δυσκολία έγκειται στην παροχή των μέσων, όχι στην τόνωση της επιθυμίας για κατανάλωση. Είδαμε ότι μόνο η παραγωγή παρέχει αυτά τα μέσα. Έτσι, ο στόχος μιας καλής κυβέρνησης, θα πρέπει να είναι η τόνωση της παραγωγής. Ο στόχος μιας κακής κυβέρνησης, θα είναι η ενθάρρυνση της κατανάλωσης.
Κλείνοντας
Χωρίς ανάπτυξη, η Ελλάδα αλλά και η Ευρώπη κατευθύνονται σε ναυάγιο, δεδομένου ότι σύντομα δεν θα είναι σε θέση να χρηματοδοτήσουν τα χρέη τους. Πρέπει να επαναπροσδιοριστεί η στρατηγική με επίκεντρο την τόνωση της παραγωγής, για να απελευθερωθεί το επιχειρηματικό πνεύμα των Ελλήνων και των Ευρωπαίων. Αυτή είναι μια πολιτική πολύ πιο πιθανή να επιτύχει. Ωστόσο, με την φορολογία συνεχώς να αυξάνεται, με τις επιδοτήσεις και τις συνεχώς αυξανόμενες κυβερνητικές δαπάνες, η αποτυχία θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη.eleytheriagora.gr
Μοιραστείτε
Η ΣΕΛΙΔΑ ΜΑΣ ΣΤΟ FACEBOOK
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου