Από τη Ρομιγί στον Περάλτα
Ο κ. Περάλτα είναι καθηγητής κλασικών σπουδών στο Πρίνστον. Μας ήταν άγνωστος ώς την ημέρα που μάθαμε πως ηγείται, τρόπον τινά, κίνησης που στοχεύει στην απαλλαγή των φοιτητών κλασικών σπουδών από την υποχρέωση να μαθαίνουν αρχαία ελληνικά και λατινικά. Την περασμένη Κυριακή (11/7) στην «Κ» δημοσιεύθηκε συνέντευξη που έδωσε στον Σάκη Ιωαννίδη. Αν δεν τη διαβάσατε αξίζει να την αναζητήσετε. Είναι η επιτομή της νοοτροπίας που επιδιώκει, στο όνομα της πολιτισμικής υπέρβασης, την υποβάθμιση των κλασικών σπουδών στην εκπαίδευση. Η νοοτροπία αυτή έχει όνομα και φιλοδοξεί να καλύψει το ψυχολογικό κενό που άφησαν μετά την κατάρρευσή τους οι μεγάλες ιδεολογικές κατασκευές του εικοστού αιώνα. Λέγεται «πολιτική ορθότητα».Ξεκινώ από τα πρακτικά, αυτά που προσφέρονται φυσικώ τω τρόπω. Οταν βρέχει και βγεις από το σπίτι σου θα βραχείς. Ή αποφασίζεις να μη βγεις ή παίρνεις ομπρέλα. Η εκμάθηση αυτών των γλωσσών, λέει, δυσκολεύει τους φοιτητές, με αποτέλεσμα να λειτουργεί ως αντικίνητρο. Είναι σαν να λες ότι θέλω να γίνω χειρουργός, αλλά δεν αντέχω να βλέπω αίμα. Βλέπω μπροστά μου το μειλίχιο πρόσωπο της Ζακλίν ντε Ρομιγί, έτσι όπως την είδα τελευταία φορά σε μια τελετή στη Γαλλική Ακαδημία. Μια μικρόσωμη γιαγιούλα που σήκωνε στις κυρτές πλάτες της την Ελλάδα ολόκληρη. Εβραία, που έγραψε ότι ο Λυσίας τη βοήθησε να αντέξει τη ναζιστική κατοχή. Τι θα απαντούσε σε κάποιον που θα τη ρωτούσε αν μπορεί να γίνει ελληνιστής χωρίς να διαβάζει αρχαία, χωρίς να μπορεί να έρθει σε επαφή με την πρώτη ύλη της τέχνης του; Αυτή που είπε ότι οι Ελληνες ανέπτυξαν θεωρητική σκέψη χάρη στο απαρέμφατο, όταν η πράξη έγινε πράττειν. Θα θύμωνε; Θα γελούσε; Μάλλον θα έλεγε: «Επόμενη ερώτηση». Η επαφή με το πρωτότυπο κείμενο είναι σαν τη γνώση του περιοδικού πίνακα στη χημεία.
Ο Περάλτα, όμως, εξηγεί. Οσο λιγότεροι φοιτητές τόσο λιγότερες πιστώσεις. Για σκεφθείτε τη διευκόλυνση στην Ιατρική, για παράδειγμα, με στόχο τις πιστώσεις. Ο Περάλτα, όμως, επιμένει. Είναι μια μεγάλη ομάδα φοιτητών οι οποίοι δυσκολεύονται να κατακτήσουν κάτι που αισθάνονται ότι δεν τους ανήκει. Εννοεί τους μαύρους Αφροαμερικανούς. Οσο και αν ψάξουν στην κλασική γραμματεία, από τον Ομηρο έως τον Μάρκο Αυρήλιο, δεν μπορούν να βρουν κάτι που να αφορά τη δική τους ταυτότητα. Οι κλασικοί μας, αν και είχαν δούλους, δεν λένε τίποτε για το δουλεμπόριο. Δεν είναι φρόνιμο να δυσκολεύεις κάποιον μαύρο να μάθει ελληνικά ή λατινικά για να έρθει σε επαφή με μια σκέψη που προβάλλει την ανωτερότητα της λευκής φυλής. Στο σημείο αυτό στη φαντασία μου εμφανίζεται το πρόσωπο του Ζαν-Πιερ Βερνάν. Πολέμησε στην Αντίσταση κατά των Γερμανών που ήθελαν να επιβάλουν την ανωτερότητα της αρίας φυλής. Και μετά αφιέρωσε τη ζωή του στη μελέτη της αρχαίας Ελλάδας. Από τη σημασία μιας λέξης ήταν ικανός να δημιουργήσει ολόκληρη θεωρία για τη λειτουργία του μύθου. Σε αντίθεση με τους ελληνιστές του κ. Περάλτα, είχε κάνει τον κόπο να μάθει αρχαία.
Ο κ. Περάλτα επικαλείται την κριτική σκέψη. Θέλει να αντιμετωπίσει «κριτικά» τις κλασικές σπουδές. «Ας μελετήσουμε και τον αφρικανικό ανθρωπισμό», μας παροτρύνει. Ζητώ συγγνώμη για την άγνοιά μου στον τομέα, φαντάζομαι κάτι θα ξέρει για να το λέει ο καθηγητής του Πρίνστον. Ολα είναι σχετικά στον χαρούμενο κόσμο μας. Ομως, υποθέτω ότι ο κ. Περάλτα θα ξέρει ότι τους όρους της «κριτικής» σκέψης που επικαλείται τους έθεσε ο Πλάτων και τον «ανθρωπισμό» οι επίγονοί του, οι οποίοι τον διάβαζαν στο πρωτότυπο.
Χρειάζεται επιείκεια και ανοχή, λένε οι μεν. «Μπόρα είναι θα περάσει», λένε οι δε. Καμία αντίρρηση. Και επιείκεια και ανοχή και υπομονή. Πλην όμως, ο κόσμος μας έχει μικρύνει απελπιστικά. Για καλό και για κακό, οι ιδέες κυκλοφορούν γρήγορα. Για σκεφθείτε την πολυπολιτισμική Ελλάδα. Οπου οι μουσουλμάνοι συμπολίτες μας θα διαμαρτύρονται επειδή είναι υποχρεωμένοι να μαθαίνουν αρχαία ελληνικά και επειδή τους υποχρεώνουμε να μαθαίνουν αξίες που προϋπήρξαν της απόλυτης αλήθειας που έφερε ο Μωάμεθ τον έβδομο αιώνα. Προσωπικά, δεν θέλω να το σκέφτομαι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου