Τα διαφορετικά κίνητρα των εμπλεκομένων και της κυβέρνησης, καθώς και οι αστοχίες της δικαιοσύνης δηλητηριάζουν τη ζωή του τόπου, αλλά το «μεγαλύτερο σκάνδαλο από συστάσεως ελληνικού κράτους» κινδυνεύει να καταρρεύσει ως προς το πολιτικό του σκέλος.
Ο Νίκος Μανιαδάκης, πρώην προστατευόμενος μάρτυρας στην υπόθεση Novartis με το ψευδώνυμο «Γιάννης Αναστασίου».
Πολλές φορές, και στη συζήτηση στην ΒουλήNovartis: Αντί να παίξουν άμυνα, οι δέκα κατηγορούμενοι πολιτικοί επιτέθηκαν πριν από έναν χρόνο, πολιτικοί αρχηγοί ισχυρίστηκαν ότι το σκάνδαλο Novartis υπάρχει σε όλον τον κόσμο. Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει ένα ενιαίο σκάνδαλο Novartis, αλλά πολλά διαφορετικά ανά τον κόσμο. Δύο κοινά έχουν όλα αυτά τα σκάνδαλα: αφορούν την προώθηση φαρμάκων της εταιρείας με αθέμιτους τρόπους και σε καμία χώρα δεν αφορούν πολιτικούς –εκτός από την Ελλάδα του 2018. Που είναι μία ξεχωριστή περίπτωση.
Για να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή: Tο 2013 η Novartis Hellas και ένας υπάλληλός της συμφωνούν να λύσουν τη μεταξύ τους συνεργασία. Ο υπάλληλος, που παλιότερα έχει δουλέψει σε μεγάλη αμερικανική εταιρεία, απομακρύνεται χωρίς αποζημίωση. Γνωρίζει όμως ότι, αν πάει με ικανά στοιχεία στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ –τη γνωστή ως SEC-Security and Exchange Commission, η οποία εποπτεύει τις εισηγμένες εταιρείες στα χρηματιστήρια των ΗΠΑ, ανάμεσά τους και τη μεγαλύτερη φαρμακευτική του κόσμου, την Novartis– και αποδείξει ότι χρημάτιζε γιατρούς και κρατικούς λειτουργούς, αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την επιβολή ενός μεγάλου προστίμου στην εταιρεία. Αυτός με τις πληροφορίες του θα πληρωθεί με ποσοστό επί του προστίμου, που μπορεί να φτάσει και τις δεκάδες εκατομμύρια δολάρια.
Ο υπάλληλος, που έχει οικονομικά προβλήματα, βρίσκει έναν δικηγόρο, τον Παύλο Σαράκη, που δεν έχει ασχοληθεί ξανά με μεσολάβηση ανάμεσα σε εταιρεία και ιδιώτη σε αυτό το επίπεδο, αλλά ασχολείται κυρίως με υποθέσεις του ποινικού δικαίου. Του αναθέτει να τον εκπροσωπήσει στις αμερικανικές αρχές. O Σαράκης αποκτά μετά το 2014 και έναν δεύτερο πελάτη, υπάλληλο της Novartis, που έχει συνεργασθεί στενά με τον πρώην αντιπρόεδρο της Novartis, Κώστα Φρουζή, και όπως και ο πρώτος έχει γνώση της διαδικασίας πρόσβασης στην αγορά του φαρμάκου.
Ο δικηγόρος και οι δύο πελάτες του ξεκινούν να τα βάλουν με την πολυεθνική της Βασιλείας (σε αυτήν την ελβετική πόλη βρίσκεται η έδρα της μητρικής Novartis). Αλλά τα στοιχεία που έχουν δεν
αρκούν για να πετύχουν ένα υψηλό πρόστιμο από το SEC. Ουδείς από τους τρεις γνωρίζει σε βάθος τον τρόπο με τον οποίον λαμβάνονται οι αποφάσεις για την τιμολόγηση των φαρμάκων, για τις οποίες είναι υπεύθυνη η κυβέρνηση και εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό –όχι τόσο όσο στο παρελθόν– από τις σχέσεις της με την εκάστοτε εταιρεία. Οταν το 2015 ο αντιπρόεδρος της Novartis Κώστας Φρουζής απομακρύνεται από την εταιρεία, ο δικηγόρος Παύλος Σαράκης σκέφτεται ότι μπορεί να τον προσεγγίσει για να ενισχύσει το οπλοστάσιό του ενάντια στην Novartis. To ίδιο κάνει με τον πρώην αναπληρωτή υπουργό Υγείας, Μάριο Σαλμά (κατάγονται και οι δύο από την Αιτωλοακαρνανία).
Ο Μάριος Σαλμάς φαίνεται ότι αρχικά συνεργάζεται με τις αμερικανικές αρχές, αφού στο βιβλίο του «Θέμα ιδεολογίας και όχι μόνο», που εκδόθηκε το 2015 - Σχετικές με το βιβλίο καταχωρήσεις από την προσωπική ιστοσελίδα του Μ. Σαλμά, γράφει ότι έστειλε στο υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ δύο εκθέσεις του σώματος επιθεωρητών Υγείας σχετικά με τη χρηματοδότηση της συμμετοχής δημοσίων υπαλλήλων σε ένα συνέδριο για τα οικονομικά της Υγείας. Μία από τις εκθέσεις αφορά σε ογκολογικά φάρμακα άλλης μεγάλης ελβετικής εταιρείας, που έλειπαν από το φαρμακείο νοσοκομείου. Ο κ. Σαλμάς γράφει στο βιβλίο του ότι στέλεχος του νοσοκομείου διατηρούσε πολλούς λογαριασμούς στους οποίους το διάστημα 2002-2008 γίνονταν «καταθέσεις μεγάλων χρηματικών ποσών από μεγάλες διεθνείς αλλά και ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες...». Τα στοιχεία αυτά δεν φαίνεται να ικανοποιούν την αμερικανική πλευρά, που τελικά δεν τον επιλέγει ως συνεργαζόμενο μάρτυρα, όπως έχει ήδη κάνει με τους άλλους δύο.
Στο τέλος του 2016, η έρευνα δεν μοιάζει να έχει προχωρήσει πολύ. Οι δύο πελάτες του κ. Σαράκη φαίνεται ότι έχουν δώσει ένα αντιφατικό και γεμάτο λάθη περίγραμμα στις αμερικανικές αρχές, για τις δαπάνες προβολής της Novartis και τις τεχνικές της εταιρείας για καταβολές χρημάτων σε γιατρούς και επιστημονικό προσωπικό του χώρου της υγείας μέσω συνεδρίων, επιστημονικών άρθρων, ιατρικών πάνελ και κλινικών μελετών. Μέχρι το 2011, η εταιρεία διατηρεί έναν λογαριασμό στην UBS στην Ελβετία, από όπου στέλνει χρήματα σε γιατρούς σε ολόκληρο τον κόσμο, μεταξύ των οποίων και σε 4.500 αποδέκτες στην Ελλάδα, κυρίως επειδή συνταγογραφούν με… γενναιοδωρία.
Σε αυτό το πρώτο περίγραμμα δεν υπάρχουν ονόματα πολιτικών. Υπάρχουν τα ονόματα δύο ανθρώπων που σχετίζονται με πολιτικούς: Ο ένας είναι ο κοσμήτορας της σχολής Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ) Νίκος Μανιαδάκης, ο πιο σημαντικός ειδικός στον τομέα του φαρμάκου στην Ελλάδα, η άλλη είναι η Λίνα Νικολοπούλου, τότε ιδιοκτήτρια εταιρείας διοργάνωσης συνεδρίων στον κλάδο της υγείας και σύζυγος του –μισητού από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ– διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννη Στουρνάρα. Ο κ. Μανιαδάκης και η κ. Νικολοπούλου έχουν επαγγελματική σχέση με τη Novartis. Ο πρώτος μέσα από την επιστημονική του δουλειά, η δεύτερη για τις ανάγκες επικοινωνίας και συνεδρίων της βιομηχανίας του φαρμάκου.
Τα συμπεράσματα του FBI και του υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, που στην Ελλάδα βλέπουν το φως της δημοσιότητας τον Φεβρουάριο του 2018, όταν φτάνουν στην Βουλή, παρουσιάζουν κραυγαλέα λάθη. Για παράδειγμα, ο πρόεδρος μίας από τις μεγαλύτερες διαφημιστικές εταιρείες στην Ελλάδα εμφανίζεται ως άλλο πρόσωπο από αυτό που πραγματικά είναι και ο Γιάννης Στουρνάρας εμφανίζεται ως ιδρυτής του ΙΟΒΕ.
Η έρευνα δείχνει να είναι «contaminated», μια έκφραση που χρησιμοποιούν οι Αμερικανοί για έρευνες που «ξεστρατίζουν», όταν η ατζέντα κάποιου από εκείνους που δίνουν πληροφορίες τις οδηγεί αλλού από τους σκοπούς τους οποίους υποτίθεται ότι εξυπηρετούν.
Τι έχει συμβεί ενδιάμεσα; Τον Μάρτιο του 2017 οι Αμερικανοί ζητούν από την εισαγγελία διαφθοράς, υπό την τότε επικεφαλής Ελένη Ράικου, στα πλαίσια της δικαστικής συνδρομής να βοηθήσει την έρευνά τους κάνοντας εφόδους και κατασχέσεις εγγράφων και αποθηκευτικών μέσων δεδομένων σε σπίτια και γραφεία. Αστυνομία και εισαγγελείς μπαίνουν στα σπίτια συγγενικών προσώπων του κ. Φρουζή, επισκέπτονται επώνυμους γιατρούς της Αθήνας που έχουν συνεργασθεί με τη Novartis και ακολουθώντας τις αμερικάνικες οδηγίες δεν παραλείπουν να επισκεφθούν και το σπίτι του Νίκου Μανιαδάκη, σε έναν μικρό δρόμο στο προάστιο του Διονύσου, όχι μακριά από την κατοικία του αναπληρωτή υπουργού Δικαιοσύνης Δημήτρη Παπαγγελόπουλου και της οικογένειας του Αλέξη Τσίπρα.
Σαν αποτέλεσμα της έρευνας, ο κ. Μανιαδάκης παραδίδει τους τραπεζικούς του λογαριασμούς σε φορολογικές αρχές (εφορία Μεγάλου Πλούτου, ΣΔΟΕ) και πληρώνει ένα ποσό αρκετών εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ για διαφορές ανάμεσα σε δηλωμένα εισοδήματα και ποσά που βρέθηκαν στους λογαριασμούς του. Πρόκειται για χρήματα, που ο Μανιαδάκης εισέπραττε από εταιρείες στην Ελλάδα και το εξωτερικό ως σύμβουλος, αλλά δεν τα δήλωνε όλα στην εφορία. Για τη σχέση του με την Novartis όμως, δεν βρίσκεται το παραμικρό. Προφανώς υπό το βάρος της φορολογικής του εκκρεμότητας, ο κ. Μανιαδάκης συμφωνεί να βοηθάει τεχνικά την εισαγγελία διαφθοράς σε σχέση με την Novarits, ενώ βρίσκει για πρώτη φορά και επαφή με τους Αμερικανούς, με τους οποίους έρχεται σε συνεννόηση, χωρίς την μεσολάβηση του Παύλου Σαράκη. Αυτό δημιουργεί από την αρχή μια καχυποψία του δικηγόρου απέναντι στον ειδικό της Υγείας.
O κ. Mανιαδάκης καταθέτει δύο φορές στους Αμερικανούς, όχι ως μάρτυρας που παίρνει αμοιβή όπως οι άλλοι δύο, αλλά ως «εθελοντής μάρτυρας» στα πλαίσια της αμερικανικής έρευνας. Μία φορά καταθέτει επί ευρωπαϊκού και μία επί αμερικανικού εδάφους. Η πρώτη του κατάθεση φαίνεται ότι δημιουργεί την εικόνα που και ο ίδιος επιθυμεί, δηλαδή ενός τεχνικού που γνωρίζει πολύ καλά τον χώρο του φαρμάκου και της τιμολόγησής του και ξέρει πρόσωπα και πράγματα και πρακτικές στην αγορά. Οι τιμές των φαρμάκων ορίζονται από τις κυβερνήσεις και μια απόφαση για την τιμή ενός σκευάσματος μπορεί να προσφέρει δεκάδες εκατομμύρια ευρώ σε μια φαρμακοβιομηχανία.
Το Μάιο του 2017, η κυβέρνηση εξαναγκάζει σε παραίτηση την εισαγγελέα διαφθοράς, Ελένη Ράικου. Κατά την αποχώρησή της, ενώ την κατηγορούν για μία εντελώς άσχετη υπόθεση καθυστέρησης αποστολής δικογραφίας σε μια υπόθεση εξοπλιστικών, η κ. Ράικου αναφέρεται αναλυτικά σε σημαντικά ευρήματα της έρευνάς της για την υπόθεση της Nοvartis, υποστηρίζοντας ότι «ως τώρα έχουν εντοπιστεί μίζες 28 εκατ. ευρώ». Συγκεκριμένα, μιλά για «τραπεζικό λογαριασμό της Novartis στην Ελβετία, από τον οποίο έφευγαν μεγάλα ποσά για χρηματισμό κρατικών αξιωματούχων, όπως γιατρών δημόσιων νοσοκομείων, αλλά και ποσά προς νομικά πρόσωπα, ώστε να δίνονται μίζες σε άλλους κρατικούς αξιωματούχους, ενδεχομένως και πολιτικούς».
Την Ελένη Ράικου διαδέχεται η Ελένη Τουλουπάκη, παρά το γεγονός ότι το καλοκαίρι του 2015 ανώτατος αξιωματούχος του υπουργείου Δικαιοσύνης έχει πει στον γράφοντα ότι στόχος του είναι η κατάργηση της εισαγγελίας διαφθοράς (σ.σ. αργότερα η Ελένη Ράικου θα καταθέσει αγωγή κατά της κ. Τουλουπάκη, θεωρώντας τη υπεύθυνη για την διαρροή της πληροφορίας στον τύπο ότι ο σύζυγος της είχε λάβει μια εφάπαξ πληρωμή από την Novartis για την συμμετοχή του ώς ιατρού σε κλινική μελέτη).
Ο κ. Μανιαδάκης συμφωνεί να συνεχίσει να βοηθάει και την κ. Τουλουπάκη, που τον πλησιάζει μέσω τρίτου προσώπου.
Κι ενώ ως τον Νοέμβριο του 2017 δεν γίνεται ούτε προκύπτει το παραμικρό, τον μήνα αυτό αρχίζουν να λαμβάνονται από την εισαγγελία διαφθοράς καταθέσεις μαρτύρων δημόσιου συμφέροντος (αυτοί που λανθασμένα ονομάζονται προστατευόμενοι μάρτυρες), σε μια πρεμιέρα ενός θεσμού, που είχε καθιερωθεί το 2014 επί κυβερνήσεως Σαμαρά/Βενιζέλου (νόμος 4254/2014ΦΕΚ 85/Α'/07-04-2014 | Εθνικό Τυπογραφείο). Με τον νόμο αυτό, στο άρθρο 45 Α’ του κώδικα ποινικής δικονομίας προστίθεται το άρθρο 45 Β', που ορίζει ότι σε μια σειρά αξιόποινων πράξεων όπως ορίζονται στον Ποινικό Κώδικα (Δωροδοκίες Κρατικών Λειτουργών) είναι δυνατόν μετά από έγκριση του αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, που εποπτεύει και συντονίζει το έργο των Εισαγγελέων των Εγκλημάτων Διαφθοράς, να χαρακτηρίζεται ως μάρτυς δημόσιου συμφέροντος, με πράξη του κατά τόπον αρμόδιου εισαγγελέα πλημμελειοδικών ή του Εισαγγελέα των Εγκλημάτων Διαφθοράς, όποιος χωρίς να εμπλέκεται καθ' οιονδήποτε τρόπο στις εν λόγω πράξεις και χωρίς να αποβλέπει σε ίδιον όφελος, συμβάλλει ουσιωδώς με τις πληροφορίες που παρέχει στις διωκτικές αρχές στην αποκάλυψη και δίωξή τους. Η κατά το προηγούμενο εδάφιο πράξη του εισαγγελέα μπορεί να ανακαλείται με τον ίδιο τρόπο και σε οποιοδήποτε στάδιο της ποινικής δίκης, αν ο εισαγγελέας κρίνει ότι δεν συντρέχουν οι λόγοι που οδήγησαν στην έκδοσή της. (Φερενίκη Παναγοπούλου-Κουτνατζή: Ο θεσμός του μάρτυρα δημόσιου συμφέροντος, μια ηθικο-συνταγματική θεώρηση, Σάκκουλας 2016).
Συνεπώς, ο ελληνικός νόμος σε αντίθεση με τον αμερικανικό –που δεν εμποδίζει τον χαρακτηρισμό κάποιου ως μάρτυρα δημόσιου συμφέροντος επειδή συμμετείχε στην άδικη πράξη που καταγγέλλει– περιγράφει ως προϋποθέσεις απονομής του καθεστώτος του μάρτυρα δημόσιου συμφέροντος τις εξής:
Η εισαγγελία διαφθοράς πιστεύει ότι βρίσκει τους τρεις «πρόθυμους», στα πρόσωπα των μαρτύρων με τα ψευδώνυμα Αικατερίνη Κελέση, Μάξιμος Σαράφης και Ιωάννης Αναστασίου. Τα πραγματικά τους ονόματα κυκλοφορούν αμέσως μετά την υποβολή των καταθέσεών τους στη Βουλή, στην φαρμακευτική αγορά και στον πολιτικό κόσμο. «Ο Αναστασίου είναι ο καθηγητής Νίκος Μανιαδάκης», λέει ο Άδωνις Γεωργιάδης στον γράφοντα όταν η εισαγγελία διαφθοράς στέλνει τις καταθέσεις των προστατευόμενων μαρτύρων στη Βουλή. Ο ίδιος ο Μανιαδάκης όμως, σε επανειλημμένες συναντήσεις μας, το αρνείται.
Ο Αναστασίου δίνει δύο καταθέσεις στην εισαγγελία διαφθοράς. Η πρώτη στις 3 Ιανουαρίου του 2018. Σε αυτήν επιβαρύνει τον πρώην υφυπουργό Υγείας, Μάριο Σαλμά, που είχε την κακή συνήθεια να διαπραγματεύεται τις τιμές των φαρμάκων μόνος του και ένα συνεργάτη του Ανδρέα Λοβέρδου για τον οποίο «υπήρχε η φήμη» ότι λάμβανε δώρα για να εξυπηρετεί την Novartis με αυξήσεις τιμών των φαρμάκων της. Είναι μία κατάθεση που διαρκεί πέντε ώρες, από τις 10:20 ως τις 15:20, αλλά για έναν περίεργο λόγο η αποτύπωσή της εκτείνεται μόλις σε 2,5 σελίδες.
Στο τέλος του ίδιου μήνα, στις 26 Ιανουαρίου 2018, ο Αναστασίου εμφανίζεται στους ίδιους εισαγγελείς διαφθοράς (Ελένη Τουλουπάκη, Χρήστος Ντζούρας και Στυλιανός Μανώλης) και καταθέτει έναν ποταμό αριθμών για αυξήσεις φαρμάκων της Novartis εν μέσω κρίσης αλλά και έναν υπολογισμό της ζημιάς του ελληνικού δημοσίου από την υπερβάλλουσα φαρμακευτική δαπάνη, που υπολογίζει στα 23 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ εκτιμά πως η Novartis επωφελήθηκε κατά 1,8 δισ. ευρώ την 15ετία 2000-2015.
Ο Μανιαδάκης θα πει αργότερα, όταν αποκαλύπτει την ταυτότητά του, ότι τότε «έτρεξε» με ειδικό λογισμικό τα δελτία τιμών για να εντοπίσει για την εισαγγελία τα φάρμακα που έχουν πάρει αδικαιολόγητες κατά τη γνώμη του αυξήσεις. Δίνει ένα πάκο αποτελεσμάτων στην εισαγγελία, αλλά αυτά μένουν ανεκμετάλλευτα. Ο λόγος είναι πως η κυβέρνηση αποφασίζει να στείλει εσπευσμένα τον φάκελο στη Βουλή μια μέρα μετά το συλλαλητήριο για το Μακεδονικό, στις 5 Φεβρουαρίου (4 Φεβρουαρίου έγινε το συλλαλητήριο) για να ανακτήσει πολιτικό κεφάλαιο, έτσι οι εισαγγελείς δεν προλαβαίνουν να κάνουν τη δουλειά που τους είχε υποδείξει ο Μανιαδάκης, ώστε να απομονώσουν τις πιο προκλητικές αυξήσεις τιμών και να αναζητήσουν στη συνέχεια τους εισηγητές εκείνους που πήραν την απόφαση.
Τα στοιχεία που έχει επεξεργασθεί στέλνονται στο ΣΔΟΕ και η Novartis απαντάει στο data mining, επιβεβαιώνοντας τις αυξήσεις που έχει εντοπίσει ο Μανιαδάκης, αλλά και δικαιολογώντας κάποιες από αυτές.
Ο Μανιαδάκης εντωμεταξύ σε όλο το διάστημα αυτό προκαλεί ανησυχία στην κυβέρνηση, καθώς παρακολουθείται να συναντιέται με πολλούς από εκείνους της «άλλης πλευράς», που ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί υπόπτους, όπως τον Γιάννη Στουρνάρα και τον πολιτευτή της ΝΔ και στενό συνεργάτη του Άδωνι Γεωργιάδη, Θάνο Πλεύρη.
Η θέση του Μανιαδάκη αδυνατίζει ακόμα περισσότερο το καλοκαίρι του 2018, όταν δίνει δεύτερη κατάθεση στο αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης και οι Αμερικανοί χάνουν την υπομονή τους, καθώς φαίνεται ότι επιτίθεται στον Παύλο Σαράκη χαρακτηρίζοντας τα στοιχεία του ως μη ανταποκρινόμενα στην πραγματικότητα. Στις αρχές Δεκεμβρίου 2018, οι αμερικανοί εισαγγελείς ζητούν από τους Έλληνες ομολόγους τους Αγγελή και Τουλουπάκη να βγάλουν τον Μανιαδάκη από το πρόγραμμα προστατευόμενων μαρτύρων. Εντωμεταξύ η προστατευόμενη μάρτυρας Αικατερίνη Κελέση τον έχει επιβαρύνει, καταθέτοντας ότι έλαβε 120.000 ευρώ από την Novartis.
Στις 12 Δεκεμβρίου 2018, ο προστατευόμενος μάρτυρας Μάξιμος Σαράφης δίνει νέα κατάθεση που τον επιβαρύνει. Όμως η εισαγγελέας διαφθοράς Ελένη Τουλουπάκη δεν τον απεντάσσει από το καθεστώς του μάρτυρα δημόσιου συμφέροντος ως τις 31.12.2018.
Εντωμεταξύ τα παιδιά του Μανιαδάκη ειδοποιούν τους φίλους τους ότι φεύγουν για Ισπανία, όπου ο πατέρας τους θα εγκατασταθεί δουλεύοντας για μια μεγάλη αμερικάνικη εταιρεία της Καλιφόρνια. Κάνει αποχαιρετιστήριο πάρτι στο σπίτι του στον Διόνυσο και την Παρασκευή 28 Δεκεμβρίου 2018 τα φορτηγά φορτώνουν την οικοσκευή του σπιτιού, ενώ ο ίδιος βρίσκεται στην εισαγγελία διαφθοράς. Η κυρία Τουλουπάκη του ζητά να «δώσει κάτι μεγάλο που θα ικανοποιήσει τους απάνω». Ο ίδιος αρνείται. Εκείνη του λέει ότι θα αποφασίσει αν θα του ασκήσει δίωξη και θα τον απεντάξει από το πρόγραμμα του μάρτυρα δημόσιου συμφέροντος. Ανταλλάσσουν ευχές. Τη Δευτέρα το πρωί 31 Δεκεμβρίου 2018, ο Μανιαδάκης με τα δύο παιδιά και τη γυναίκα του πάνε για να πετάξουν από το Ελευθέριος Βενιζέλος με προορισμό την Μαδρίτη. Δεν ξέρουν ότι το βράδυ έχει προηγηθεί ένα θρίλερ στην εισαγγελία.
Η κυρία Τουλουπάκη αρνείται να του βγάλει απαγόρευση εξόδου και το παίρνει «επάνω της» η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Ξένη Δημητρίου. Η απαγόρευση βγαίνει αλλά δεν του έχει απαγγελθεί κατηγορία, κάτι που πρέπει να προηγηθεί της απαγόρευσης. Τελικά, η κατηγορία τον βρίσκει στο τμήμα του αεροδρομίου όπου μένει επί ώρες, περιμένοντας με την οικογένειά του τι θα αποφασίσουν οι δικαστές. Η κυρία Δημητρίου σταθμίζει και το ενδεχόμενο να εκδώσει ένταλμα σύλληψης εναντίον του. Δεν το κάνει, καθώς δεν επαρκούν οι προθεσμίες για να απολογηθεί εντός πενθημέρου –η δικογραφία δεν έχει φτάσει ακόμα στην τακτική ανακρίτρια– κι έτσι αν συλληφθεί θα πρέπει να αφεθεί ελεύθερος.
Στις 2 Ιανουαρίου 2018, έναν χρόνο μετά την πρώτη του κατάθεση στην εισαγγελία διαφθοράς, ο Νίκος Μανιαδάκης παραδέχεται δημόσια στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ ότι είναι ο Γιάννης Αναστασίου και αφηγείται για πρώτη φορά δημόσια την ιστορία ενός μάρτυρα δημόσιου συμφέροντος, που έγινε κατηγορούμενος. Καταγγέλλει ότι τον πίεσαν για να επιβαρύνει πολιτικούς αντιπάλους της σημερινής κυβέρνησης και συγκεκριμένα τον Αντώνη Σαμαρά, τον Γιάννη Στουρνάρα και τον Άδωνι Γεωργιάδη. Έτσι, πιθανά να ελπίζει να έχει εντονότερη υποστήριξη από το κόμμα της αντιπολίτευσης. Η κυβέρνηση και ο Παύλος Σαράκης του επιτίθενται, χαρακτηρίζοντάς τον «δούρειο ίππο».
Το πολιτικό σκέλος του σκανδάλου Novartis, που κατά τον αναπληρωτή υπουργό Δικαιοσύνης Δημήτρη Παπαγγελόπουλο «είναι το μεγαλύτερο από συστάσεως ελληνικού κράτους» και που έναν χρόνο πριν οδήγησε στο να απολογηθούν Novartis: Αντί να παίξουν άμυνα, οι δέκα κατηγορούμενοι πολιτικοί επιτέθηκανστη Βουλή δύο πρωθυπουργοί και οκτώ πρώην υπουργοί, μοιάζει να καταρρέει.
Με δύο λόγια
Ο υπάλληλος, που έχει οικονομικά προβλήματα, βρίσκει έναν δικηγόρο, τον Παύλο Σαράκη, που δεν έχει ασχοληθεί ξανά με μεσολάβηση ανάμεσα σε εταιρεία και ιδιώτη σε αυτό το επίπεδο, αλλά ασχολείται κυρίως με υποθέσεις του ποινικού δικαίου. Του αναθέτει να τον εκπροσωπήσει στις αμερικανικές αρχές. O Σαράκης αποκτά μετά το 2014 και έναν δεύτερο πελάτη, υπάλληλο της Novartis, που έχει συνεργασθεί στενά με τον πρώην αντιπρόεδρο της Novartis, Κώστα Φρουζή, και όπως και ο πρώτος έχει γνώση της διαδικασίας πρόσβασης στην αγορά του φαρμάκου.
 |
| Ένας πρώην υπάλληλος της Novartis κι ένας ακόμα αναθέτουν στον δικηγόρο Παύλο Σαράκη να τους εκπροσωπήσει στις αμερικανικές αρχές, διεκδικώντας ποσοστό επί πιθανού προστίμου στην εταιρεία |
αρκούν για να πετύχουν ένα υψηλό πρόστιμο από το SEC. Ουδείς από τους τρεις γνωρίζει σε βάθος τον τρόπο με τον οποίον λαμβάνονται οι αποφάσεις για την τιμολόγηση των φαρμάκων, για τις οποίες είναι υπεύθυνη η κυβέρνηση και εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό –όχι τόσο όσο στο παρελθόν– από τις σχέσεις της με την εκάστοτε εταιρεία. Οταν το 2015 ο αντιπρόεδρος της Novartis Κώστας Φρουζής απομακρύνεται από την εταιρεία, ο δικηγόρος Παύλος Σαράκης σκέφτεται ότι μπορεί να τον προσεγγίσει για να ενισχύσει το οπλοστάσιό του ενάντια στην Novartis. To ίδιο κάνει με τον πρώην αναπληρωτή υπουργό Υγείας, Μάριο Σαλμά (κατάγονται και οι δύο από την Αιτωλοακαρνανία).
Ο ειδικός της Υγείας, η σύζυγος του διοικητή και τα λάθη
Στα πρώτα στοιχεία που δίνουν οι πελάτες του κ. Σαράκη δεν υπάρχουν ονόματα πολιτικών, αλλά ατόμων που σχετίζονταν με πολιτικούς/υπουργούς: του Νίκου Μανιαδάκη και της Λίνας Νικολοπούλου
Τα συμπεράσματα του FBI και του υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, που στην Ελλάδα βλέπουν το φως της δημοσιότητας τον Φεβρουάριο του 2018, όταν φτάνουν στην Βουλή, παρουσιάζουν κραυγαλέα λάθη. Για παράδειγμα, ο πρόεδρος μίας από τις μεγαλύτερες διαφημιστικές εταιρείες στην Ελλάδα εμφανίζεται ως άλλο πρόσωπο από αυτό που πραγματικά είναι και ο Γιάννης Στουρνάρας εμφανίζεται ως ιδρυτής του ΙΟΒΕ.
Η έρευνα δείχνει να είναι «contaminated», μια έκφραση που χρησιμοποιούν οι Αμερικανοί για έρευνες που «ξεστρατίζουν», όταν η ατζέντα κάποιου από εκείνους που δίνουν πληροφορίες τις οδηγεί αλλού από τους σκοπούς τους οποίους υποτίθεται ότι εξυπηρετούν.
Έφοδοι σε σπίτια από Ράικου
Σαν αποτέλεσμα της έρευνας, ο κ. Μανιαδάκης παραδίδει τους τραπεζικούς του λογαριασμούς σε φορολογικές αρχές (εφορία Μεγάλου Πλούτου, ΣΔΟΕ) και πληρώνει ένα ποσό αρκετών εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ για διαφορές ανάμεσα σε δηλωμένα εισοδήματα και ποσά που βρέθηκαν στους λογαριασμούς του. Πρόκειται για χρήματα, που ο Μανιαδάκης εισέπραττε από εταιρείες στην Ελλάδα και το εξωτερικό ως σύμβουλος, αλλά δεν τα δήλωνε όλα στην εφορία. Για τη σχέση του με την Novartis όμως, δεν βρίσκεται το παραμικρό. Προφανώς υπό το βάρος της φορολογικής του εκκρεμότητας, ο κ. Μανιαδάκης συμφωνεί να βοηθάει τεχνικά την εισαγγελία διαφθοράς σε σχέση με την Novarits, ενώ βρίσκει για πρώτη φορά και επαφή με τους Αμερικανούς, με τους οποίους έρχεται σε συνεννόηση, χωρίς την μεσολάβηση του Παύλου Σαράκη. Αυτό δημιουργεί από την αρχή μια καχυποψία του δικηγόρου απέναντι στον ειδικό της Υγείας.
Ο Μανιαδάκης έρχεται σε επαφή με τους Αμερικάνους, όχι ως μάρτυρας δημόσιου συμφέροντος και χωρίς τη μεσολάβηση Σαράκη, κάτι που ενοχλεί τον δεύτερο
Το Μάιο του 2017, η κυβέρνηση εξαναγκάζει σε παραίτηση την εισαγγελέα διαφθοράς, Ελένη Ράικου. Κατά την αποχώρησή της, ενώ την κατηγορούν για μία εντελώς άσχετη υπόθεση καθυστέρησης αποστολής δικογραφίας σε μια υπόθεση εξοπλιστικών, η κ. Ράικου αναφέρεται αναλυτικά σε σημαντικά ευρήματα της έρευνάς της για την υπόθεση της Nοvartis, υποστηρίζοντας ότι «ως τώρα έχουν εντοπιστεί μίζες 28 εκατ. ευρώ». Συγκεκριμένα, μιλά για «τραπεζικό λογαριασμό της Novartis στην Ελβετία, από τον οποίο έφευγαν μεγάλα ποσά για χρηματισμό κρατικών αξιωματούχων, όπως γιατρών δημόσιων νοσοκομείων, αλλά και ποσά προς νομικά πρόσωπα, ώστε να δίνονται μίζες σε άλλους κρατικούς αξιωματούχους, ενδεχομένως και πολιτικούς».
Η εισαγγελέας Ελένη Ράικου, που έχει εντοπίσει τα πρώτα ευρήματα, παραιτείται και αντικαθίσταται από την Ελένη Τουλουπάκη, την οποία η Ράικου μηνύει
Πρεμιέρα του θεσμού προστατευόμενων μαρτύρων
Η Ελένη Τουλουπάκη.
Οι προϋποθέσεις του νόμου, οι συγκρούσεις συμφερόντων και τα προδιαγεγραμμένα προβλήματα της εφαρμογής του, που δεν είδε η δικαιοσύνη
- Τη μη συμμετοχή στην άδικη πράξη που καταγγέλλει
- Την έλλειψη κινήτρου για «ίδιον όφελος»
- Την ουσιαστική συμβολή με πληροφορίες προκειμένου να ασκηθούν διώξεις
- Πόσο πιθανό είναι να γνωρίζει κάποιος ένα οικονομικό έγκλημα στα πλαίσια ενός ιεραρχικά δομημένου οργανισμού στο οποίον δεν έχει συμμετάσχει, ώστε να παράσχει συμβουλές ουσιαστικές για την άσκηση ποινικής δίωξης;
- Πόσο πιθανό είναι να βρεθούν τέτοιοι εργαζόμενοι χωρίς την υπόσχεση κάποιου ουσιαστικού ανταλλάγματος; («ίδιον όφελος»)
- Δεν υπάρχει ευθεία σύγκρουση όταν το ίδιο πρόσωπο που εντάσσεται στην Ελλάδα στο πρόγραμμα «προστατευόμενου μάρτυρα» έχει καταθέσει και στις αμερικανικές αρχές, με κίνητρο το οικονομικό όφελος;
Οι τρεις μάρτυρες
Ο Αναστασίου δίνει δύο καταθέσεις. Στην πρώτη επιβαρύνει τον Μάριο Σαλμά, ενώ στη δεύτερη δίνει υλικό περί αυξήσεων τιμών στα φάρμακα, όπου βάσει εκτιμήσεών του, η Novartis επωφελήθηκε 1,8 δισ. ευρώ την περίοδο 2000-2015
Στο τέλος του ίδιου μήνα, στις 26 Ιανουαρίου 2018, ο Αναστασίου εμφανίζεται στους ίδιους εισαγγελείς διαφθοράς (Ελένη Τουλουπάκη, Χρήστος Ντζούρας και Στυλιανός Μανώλης) και καταθέτει έναν ποταμό αριθμών για αυξήσεις φαρμάκων της Novartis εν μέσω κρίσης αλλά και έναν υπολογισμό της ζημιάς του ελληνικού δημοσίου από την υπερβάλλουσα φαρμακευτική δαπάνη, που υπολογίζει στα 23 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ εκτιμά πως η Novartis επωφελήθηκε κατά 1,8 δισ. ευρώ την 15ετία 2000-2015.
Ο Μανιαδάκης θα πει αργότερα, όταν αποκαλύπτει την ταυτότητά του, ότι τότε «έτρεξε» με ειδικό λογισμικό τα δελτία τιμών για να εντοπίσει για την εισαγγελία τα φάρμακα που έχουν πάρει αδικαιολόγητες κατά τη γνώμη του αυξήσεις. Δίνει ένα πάκο αποτελεσμάτων στην εισαγγελία, αλλά αυτά μένουν ανεκμετάλλευτα. Ο λόγος είναι πως η κυβέρνηση αποφασίζει να στείλει εσπευσμένα τον φάκελο στη Βουλή μια μέρα μετά το συλλαλητήριο για το Μακεδονικό, στις 5 Φεβρουαρίου (4 Φεβρουαρίου έγινε το συλλαλητήριο) για να ανακτήσει πολιτικό κεφάλαιο, έτσι οι εισαγγελείς δεν προλαβαίνουν να κάνουν τη δουλειά που τους είχε υποδείξει ο Μανιαδάκης, ώστε να απομονώσουν τις πιο προκλητικές αυξήσεις τιμών και να αναζητήσουν στη συνέχεια τους εισηγητές εκείνους που πήραν την απόφαση.
Τα στοιχεία που έχει επεξεργασθεί στέλνονται στο ΣΔΟΕ και η Novartis απαντάει στο data mining, επιβεβαιώνοντας τις αυξήσεις που έχει εντοπίσει ο Μανιαδάκης, αλλά και δικαιολογώντας κάποιες από αυτές.
Ο Μανιαδάκης εντωμεταξύ σε όλο το διάστημα αυτό προκαλεί ανησυχία στην κυβέρνηση, καθώς παρακολουθείται να συναντιέται με πολλούς από εκείνους της «άλλης πλευράς», που ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί υπόπτους, όπως τον Γιάννη Στουρνάρα και τον πολιτευτή της ΝΔ και στενό συνεργάτη του Άδωνι Γεωργιάδη, Θάνο Πλεύρη.
Ο Μανιαδάκης δεν δίνει πληροφορίες για πολιτικούς και αμφισβητεί στοιχεία του Σαράκη. Οι Αμερικανοί ζητούν την απένταξή του από το πρόγραμμα προστατευόμενων μαρτύρων
Στις 12 Δεκεμβρίου 2018, ο προστατευόμενος μάρτυρας Μάξιμος Σαράφης δίνει νέα κατάθεση που τον επιβαρύνει. Όμως η εισαγγελέας διαφθοράς Ελένη Τουλουπάκη δεν τον απεντάσσει από το καθεστώς του μάρτυρα δημόσιου συμφέροντος ως τις 31.12.2018.
Δώσε κάτι μεγάλο...
Η παρέμβαση και η σύγχυση της δικαιοσύνης οδηγούν στην απένταξη του προστατευόμενου μάρτυρα και στην αποκάλυψη της πραγματικής του ταυτότητας
Στις 2 Ιανουαρίου 2018, έναν χρόνο μετά την πρώτη του κατάθεση στην εισαγγελία διαφθοράς, ο Νίκος Μανιαδάκης παραδέχεται δημόσια στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ ότι είναι ο Γιάννης Αναστασίου και αφηγείται για πρώτη φορά δημόσια την ιστορία ενός μάρτυρα δημόσιου συμφέροντος, που έγινε κατηγορούμενος. Καταγγέλλει ότι τον πίεσαν για να επιβαρύνει πολιτικούς αντιπάλους της σημερινής κυβέρνησης και συγκεκριμένα τον Αντώνη Σαμαρά, τον Γιάννη Στουρνάρα και τον Άδωνι Γεωργιάδη. Έτσι, πιθανά να ελπίζει να έχει εντονότερη υποστήριξη από το κόμμα της αντιπολίτευσης. Η κυβέρνηση και ο Παύλος Σαράκης του επιτίθενται, χαρακτηρίζοντάς τον «δούρειο ίππο».
Το πολιτικό σκέλος του σκανδάλου Novartis, που κατά τον αναπληρωτή υπουργό Δικαιοσύνης Δημήτρη Παπαγγελόπουλο «είναι το μεγαλύτερο από συστάσεως ελληνικού κράτους» και που έναν χρόνο πριν οδήγησε στο να απολογηθούν Novartis: Αντί να παίξουν άμυνα, οι δέκα κατηγορούμενοι πολιτικοί επιτέθηκανστη Βουλή δύο πρωθυπουργοί και οκτώ πρώην υπουργοί, μοιάζει να καταρρέει.
Συμπαρουσιάζει την εκπομπή Ιστορίες στο ΣΚΑΪ από το 2016. Μετά από 7 χρόνια ως ανταποκριτής για ελληνικά μέσα ενημέρωσης στη Γερμανία, συνεργάστηκε με την εκπομπή Μαύρο Κουτί και από το 2004 ως το 2007 ήταν αρχισυντάκτης της εκπομπής Φάκελοι, στην οποία εργάστηκε μέχρι το 2013.
insidestory.gr
insidestory.gr
Διαβάστε ακόμα
Κύριο στοιχείο της δικογραφίας που κατατέθηκε στη Βουλή για την υπόθεση Novartis είναι ένα «μάστερ πλαν» που εκπόνησε η εταιρεία το 2012, με στόχο να συγκρατήσει τα έσοδά της, μέσα σε ένα περιβάλλον που λόγω μνημονίων γινόταν όλο και πιο απειλητικό. Οι συντάκτες του σχεδίου είναι εντυπωσιακά ευθύβολοι –δεν μασάνε τα λόγια τους.
Παρασκευή 16/02/2018
Η κυβέρνηση επιχειρεί να εντάξει το σκάνδαλο Novartis σε μια ανάγνωση «καλού» και «κακού», όπου στον ρόλο του καλού είναι οι ελληνικές επιχειρήσεις φαρμακοβιομηχανίας και στου κακού οι πολυεθνικές. Όμως οι μεταξύ τους σχέσεις είναι αρκετά πιο πολύπλοκες.
Πέμπτη 12/04/2018
Μοιραστείτε
Η ΣΕΛΙΔΑ ΜΑΣ ΣΤΟ FACEBOOK
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου